Yeşilkurt -1
[Helicoverpa armigera Hübn. (Lepidoptera: Noctuidae)]
Tanımı ve Yaşayışı
Erginleri 35-40 mm kanat açıklığına sahip kelebekler olup, genel görünüşü bejimsi-kahverengidir. Yumurta kubbe biçiminde, ilk bırakıldığında şeffaf, beyaz renkli ve meridyen şeklinde çıkıntılara sahiptir. Yumurtadan yeni çıkan larvalar 1.5-2 mm uzunlukta, kirli beyaz renkte ve üzeri kıllıdır. Olgun larva 40-45 mm boya ulaşır, yanlarda ve sırtta sarı, yeşil ve kahverengi renkte birer bant bulunur.
Yeşilkurt yumurtaları ve Yeşilkurt larvası
Pupalar 20-23 mm boyda, önce yeşil, sonra kızıl-kahverengine, sarımsı kahverengi, pembemsi veya mor renge dönüşür. Yeşilkurt dişisi yumurtalarını yaprak, meyve ve taze sürgünlere tek tek bırakır. Larva gelişmesini tamamladıktan sonra toprakta hazırladığı odacık içinde pupa olur. Yılda 3-5 döl verebilir.
Yeşilkurt pupası ve Yeşilkurt ergini.
Zararlı Olduğu Bitkiler ve Zarar Şekli
Yeşilkurtun larvaları zarar yaparlar. 1. ve 2. dönemde yapraklarla beslenen larvalar daha sonra domates, biber, patlıcan, bamya, nohut ve mercimek gibi sebzelerin meyvelerini delerek içine girer ve orada beslenir. Bir meyveden diğerine geçmek suretiyle de birçok meyvenin zarar görüp çürümesine neden olurlar. Nohut yeşilkurdu ise nohut ve mercimeklerin yaprakçık, çiçek, filiz, kapsül ve tohumlarında beslenerek zarara neden olur.
Domateste Yeşilkurt zararı
Yeşilkurt polifag bir zararlıdır. H. armigera’nın konukçularını domates, biber, patlıcan, bamya, baklagiller, süs bitkileri, pamuk, mısır ve tütün oluştururken, H. viriplaca konukçularını ise başta nohut mercimek olmak üzere yonca, keten, meyan kökü gibi birçok kültür bitkisi ve yabancı otlar oluşturmaktadır.
Kültürel Mücadele
Ekim alanı ve çevresinde yabancı ot temizliği yapılmalıdır. Domateste ilk yeşil meyveler oluştuğunda larva giriş deliği ve çürümüş olan meyveler toplatılıp imha edilerek bulaşmaların önüne geçilebilir. Sonbaharda sebze artıklarının ve çürük meyvelerin tarla ve bahçelerden uzaklaştırılıp imha edilmesi ve yazın yabancı ot çapasının yapılması ile zararlının çoğalıp yayılması engellenebilir. Serada havalandırma açıklıkları erginin giremeyeceği şekilde tül ile kapatılmalıdır. Sera çift kapılı olmalıdır. Hasat döneminin sonunda derin sürüm yapılarak pupaların güneşe maruz kalarak ölmesi veya kuş ve kümes hayvanları tarafından tüketilmeleri sağlanmalıdır. Örneğin bir yıl önce mercimek ekilen tarlalarda yaz aylarında derin sürüm yapılması suretiyle topraktaki pupaların ölmesi sağlanır ve gelecek yıl aynı yere sebze yetiştirmek gerektiğinde Yeşilyurt zararı önlenmiş olur. Ayrıca pupaların imha edilmesi ile pestisitlere karşı direnç oluşturmuş zararlıların yıldan yıla geçişleri ve artmaları da önlenmiş olur.
Yeşilkurt’un konukçusu olan bitkilerin (mısır, pamuk, sorgum, tütün, soya ve domates gibi) art arda ekiminden kaçınılmalıdır. Taze çiftlik gübresi yerine yanmış çiftlik gübresi kullanılmalıdır. Yeşilkurt’a karşı mücadelede bazı bitkiler için ekim zamanı önemlidir. Örneğin yeni nesil erginlerin üreyip çoğalmaları için nohut bitkisi çok elverişli bir konukçu bitkidir. Bu yüzden nohut ekiminin geç yapılması ile bitkinin gelişimi de gecikeceğinden Yeşilkurt zararı önlenebilir. Yeşilkurt zararı görülen yerlerde tuzak bitki ekimi yapılarak mücadele edilebilir ancak çok geniş alanlarda uygulanmadıkça popülasyonu büyük ölçüde düşüremeyeceğinden pratik bir yöntem değildir.
("TEORİDEN PRATİĞE KÜLTÜREL MÜCADELE" kitabından)
(ISBN: 978-605-9175-21-0)
Facebook'ta Yayınla>