Yaprakbitleri
[Myzus persicae Sulz., Aphis gossypii Glover, A. fabae Scop., Macrosiphum euphorbiae Thomas (Hem.: Aphididae)]
Tanımı ve Yaşayışı
Yaprakbitlerinin vücutları oval biçimde ve yumuşak olup 1,5-3 mm boyutundadırlar. Erginler çevre koşullarına göre kanatlı veya kanatsız olabilirler. Dişiler çiftleşmeden canlı birey meydana getirirler. Yumurta dişinin yumurtalığında gelişir ve nimf olarak doğar. Yaprakbiti gelişme süresi, konukçu türü, kalitesi ve iklim koşullarına göre değişir. Popülasyonu hava şartları ile çok ilgilidir. Kuraklık ve sıcaklık arttığında, popülasyon birden düşer. Yaprakbitlerinin vivipar olmaları, eşeysiz üremeleri, erkek bireyin çok az meydana gelmesi nedeniyle çok kısa sürede üreyerek yoğunlukları artar.
Yaprakbiti ergin ve nimfleri ve Yaprakbiti kanatlı ergin
Zararlı Olduğu Bitkiler ve Zarar Şekli
Yaprakbitleri bitki özsuyunu emerek zarar yaparlar. Emgi nedeniyle yapraklar büzüşmüş, kıvrılmış bir görünüm alır. Bu emgi sonucu bitki zayıflar, gelişme durur, ürünün verim ve kalitesi bozulur. Ayrıca virüs hastalıklarını taşımak ve sağlam bitkilere bulaştırmak suretiyle büyük zararlara neden olurlar. Örneğin Şeftali yaprakbiti 50 civarında Pamuk yaprakbiti 70’in üzerinde değişik virüslerin vektörüdür. Salgıladıkları tatlımsı maddelerle fumajin oluşmasına neden olarak bitki yüzeyi fumajin ile kaplanır ve bitkilerin solunum yapmalarına engel olarak yapraklarda zarar oluştururlar. Yaprakbitleri polifag zararlıdır. Özellikle, domates, patlıcan ve kabakgillerdeki (hıyar, kabak kavun, karpuz,) zararı önemlidir.
Yaprakbitinin yaprak altında kolonize olmuş hali ve Yaprakbitinin karpuzdaki zararı
Kültürel Mücadele
Sera içerisine dışarıdan zararlının bulaşmasını önlemek amacıyla havalandırma açıklıkları mutlaka tül ile kapatılmalıdır. Seralarda iyi havalandırma yapılmalı ve sağlıklı fideler şaşırtılmalıdır. Yaprakbitlerinin yaşayış özellikleri ve çoğalma koşulları göz önüne alınarak, çoğalmalarını engelleyici tedbirler alınmalıdır. Bu amaçla bahçe ve tarla içerisindeki yabancı otlar imha edilmeli, toprak sürümüne özen gösterilmeli, bulaşık bitkiler yok edilmeli, konukçusu olmayan bitkilerle münavebe yapılmalı, sık dikimden ve gereksiz sulamadan kaçınılmalı ve fazla azotlu gübre kullanılmamalıdır. Özellikle fide döneminde tarla kenarlarında ve içinde yaprakbiti ile bulaşık olduğu görülen zarar görmüş fideler sökülerek yok edilirse yaprakbitinin diğer sağlıklı fidelere bulaşması engellenmiş olur.
Ayrıca küçük alanlar ve seralarda Alüminyum Folyo ile malçlama, yapıldığında yaprakbitinin kanatlı formunun yönelme refleksini şaşırtarak bitkiye ulaşmasını engelleyeceğinden popülasyonunu azaltmak için etkili bir yöntem olarak kullanılabilir. Yaprakbitinin kanatsız formunun hızla kolonileşmesi genellikle gevrek, su stresine girmiş, aşırı sulama yapılmış, nemli ve düşük sıcaklık gibi koşullarda hızla artabilir. Bu yüzden aşırı azot kullanımından, sık ve aşırı sulamadan, bitkileri uzu süre su stresine maruz bırakmaktan kaçınılmalıdır.
Yaprakbiti genellikle tüylü yapraklı çeşitlerde daha iyi kolonileştiği için tüylülük oranı az olan çeşitler tercih edilmelidir. Örneğin yapılan bir çalışmada yaprak biti yoğunluğu, karpuzda tüylülük oranı yüksek olan Galactica Crimson Sweet gibi çeşitlerde daha fazla iken, tüylülük oranı düşük olan Sürme ve Crimson Tide F1 hibrit çeşidinde ise zararlı yoğunluğu daha az görülmüştür (Bayram ve Bayhan 2012; Bayram ve Bayhan 2015). Yaprakbiti koşullara göre yılda birçok döl vermesi, hem kanatlı ve hem de kanatsız formlarının olması, ayrıca birçok virüs hastalığını da bitkiden bitkiye geçerken beraberinde taşıması nedeniyle, yukarıda sıralanan kültürel önlemler alındığında sadece mevcut ürünün zarar görmesi engellenmeyecek, aynı zamanda daha sonraki ürünlerdeki zararı ve etkinliği de engellenmiş olacaktır.
("TEORİDEN PRATİĞE KÜLTÜREL MÜCADELE" kitabından)
(ISBN: 978-605-9175-21-0)
Facebook'ta Yayınla>