Tarım Kütüphanesi

Tütün tripsi

[Thrips tabaci L. (Thysanoptera: Thripidae)]

Tanımı ve Yaşayışı

Vücutları ince, uzun ve silindir ÅŸeklindedir. Renkleri yazlık formlarda açık sarı, kışlık formlarda ise biraz daha koyudur. Kanat kenarları kirpik ÅŸeklinde ve  saçaklıdır. Yumurtalar yaprakların alt yüzeyine teker teker veya gruplar halinde ve doku içerisine bırakılır. Yumurtaların açılma süresi sıcaklığa baÄŸlı olarak ortalama olarak 4-5 gündür. Yılda 4-6 döl verir.

Tütün tripsi ergini ve Tütün tripsi larvası.

Tripsler kışı ergin halde çeşitli bitkiler üzerinde geçirirler. Sıcaklıkların artmasıyla birlikte şubat ve mart ayında yabancı otlarda görülmeye başlarlar. Daha sonra bu bitkilerin kuruması ile birlikte kültür bitkilerine ve pamuğa geçerler. Zararlı, kuru ortamları sever ve ilkbaharın kurak geçtiği yıllarda yoğunlukları oldukça yüksek olmaktadır. Sıcaklık arttıkça zararlının yaşam döngüsü süresi azalır ve daha fazla sayıda döl verir.

Zararlı Olduğu Bitkiler ve Zarar Şekli

Tütün tripsi polifag bir zararlı olup pek çok kültür bitkisi ve yabancı ot türünde beslenebilmektedir. Önemli kültür bitkisi konukçularının başında; soğan, sarımsak, tütün, pamuk, soya fasulyesi, yonca, kabak ve hıyar gelmektedir.

Erken dönemdeki zararı önemlidir. Bitkide yaprakların alt yüzünde beslenir. Ergin ve larvaları bitkilerin öz suyunu emerler. Bitkide zararlının beslendiği yerler bir süre sonra gümüşi bir renk alır. Yoğun bulaşmalarda pamuk fidelerinin yaprakları kıvrılır, esmerleşir ve dökülür. Bitkinin büyüme noktasının zarar görmesi halinde çatal bitki meydana gelir. Zarar gören bitkinin alt kısımlarındaki meyve dallarında azalmalar meydana gelerek verimde kayıplara neden olur. Ayrıca yoğun zararda hasatta gecikmeler meydana gelir.

Tütün tripsinin yapraklarda oluşturduğu gümüşi lekeler ve Tütün tripsinin yapraklardaki zararı

Kültürel Mücadele

Tütün tripsi, pamuğun dışında özellikle de buğday ve arpa başta olmak üzere tütün, soğan, sarımsak, çeşitli sebze, yerfıstığı ve pancar gibi birçok bitkilerde de bulunmaktadır. Bu nedenle bu bitkilerin pamuk parsellerinin arasına ekim ve dikimlerinin yapılmaması veya pamuk parsellerinin konukçu bitki parsellerinden uzak olması gerekmektedir. Ön bitkinin soğan olduğu alanlarda veya soğan tarlalarının yakınında pamuk ekiminden kaçınılmalıdır. Tarlada içinde veya kenarında bulunan konukçu yabancı otlar, pamuk çıkışından en az iki hafta önce sökülüp imha edilmelidir. Böylece bu bitkilerin ara konukçu olmasının önüne geçilmiş olur. Tripsin sorun olduğu bölgelerde zararlının genç bitkileri kurutabileceği göz önünde bulundurarak erken seyreltme yapılmamalıdır (Anonim, 2005). Zararlının yoğun olarak sorun olduğu yerlerde erken ekimden kaçınılmalı, yaprakları tüysüz, erkenci çeşitler tercih edilmelidir. Su stresi bitkileri zararlıya karşı daha duyarlı hale getirmektedir. Bitkilerin yeteri kadar su aldığından emin olunmalıdır (Dimitrov, 1975). Tütün tripsinin her yıl zarar oluşturacak yoğunluğa ulaştığı yerlerde, tuzak bitki olarak soya fasulyesinin kullanılması zararlı ile mücadelede etkili sonuçlar alınmasını sağlamaktadır.

("TEORİDEN PRATİĞE KÜLTÜREL MÜCADELE" kitabından)

(ISBN: 978-605-9175-21-0)