Tütün beyazsineği
[Bemisia tabaci Genn. (Hemiptera: Aleyrodidae)]
Tanımı ve Yaşayışı
Enginlerin kanat ve vücut üzeri beyaz tozlu görünüşte bir mum tabakası ile kaplıdır. Gözler kırmızı renklidir. Bir dişi 300 kadar yumurta bırakır. Yumurtadan yeni çıkan birinci dönem larvalar soluk sarı renkli olup, yaprak üzerinde uygun bir yer bularak kendini yaprağa sabitler. Larva 4 dönem geçirir. Larva üçüncü dönemde pupa dönemine girer. Yaz aylarında 2 haftada bir olmak üzere yılda 9-10 döl verir.
Beyazsinek ergini ve larvası
Zararlı Olduğu Bitkiler ve Zarar Şekli
Pamuk, patates, kabak, hıyar, kavun, karpuz, biber, domates, patlıcan, fasulye, bamya, tütün, soya, yerfıstığı, yonca, maydanoz, süs bitkileri ve bazı yabancı otlar zararlının konukçularıdır.
Beyazsinek yumurta ve pupa dönemi dışında bütün hayat dönemlerinde bitki özsuyu ile beslenir. Zarar gören bitkiler zayıflar ve gelişme geriler. Bu şekilde gelişmesi zayıflayan bitkilerin verimi azalır.
Beyazsineğin diğer bir zararı da fumajin oluşumuna neden olarak, bitkinin fotosentez kabiliyetini azaltıp, verim ve kalite kaybına neden olmasıdır. Fumajin kütlüye de bulaşarak lif kalitesini etkilemektedir. Beyazsinek, aynı zamanda bazı virüsleri bitkiden bitkiye taşıyarak dolaylı olarak da zarara neden olabilmektedir.
Kültürel Mücadele
Beyazsinekler ile bulaşık bitkilerin bulunduğu alanlara yakın bölgelerde pamuk ekiminden kaçınılmalıdır. Ürün hasadından sonra, beyazsinek bitkiler üzerinde yaşamını sürdürebilmektedir. Zararlının yaşam döngüsünü bozmak için hasat bittikten hemen sonra tarla sürülerek, bitki artıkları toprak altına gömülmelidir.
Dayanıklı ve erkenci pamuk çeşitleri tercih edilmelidir. Bazı pamuk varyeteleri salgıladıkları kimyasallar nedeniyle zararlı tarafından tercih edilmemektedir. Hızlı ve erken gelişen pamuk çeşitleri zararlının popülasyon gelişimi üzerine olumsuz etkiye sahiptirler (Habibullah ve ark. 2007, İşler ve Özgür 1992).
Aşırı sulama ve aşırı azotlu gübrelemeden kaçınılmalıdır. Özellikle aşırı azotlu gübre kullanımı ve suyun aşırı kullanımı vejetatif gelişmeyi teşvik etmektedir. Zararlı böyle bitkileri tercih etmekte ve bu alanlarda daha hızlı üreyebilmektedir (Otieno ve ark. 2007; Otieno ve ark. 2009).
Ekilen çeşide göre tavsiye edilen bitki sıklığına uyulmalıdır. Sık ekilen bitkiler kendi içinde nemli bir mikro-klima oluşturmaktadır. Yapılan çalışmalarda % 60 ve üstü nem koşullarında zararlının daha hızlı üreyebildiği belirlenmiştir (Anonim, 2011h). Sebze, bostan ve pamuk tarlalarının iç içe olmamasına özen gösterilmeli, bu şekildeki alanlarda hasadı takiben bitki artıkları toplanıp yok edilmelidir. Zararlının kışlamasına imkân veren narenciye bahçeleri gibi yerlerdeki yabancı otlar toprak işlemesiyle yok edilmelidir Beyazsinekler, çiçek açan bir tütün varyetesi olan Nicotiana bitkilerine yönelim göstermektedir. Nicotiana bitkisi tuzak bitki olarak kullanılabilir (Anonim, 2005). Beyazsinek ile mücadelede tuzak bitki olarak soya fasulyesi kullanılabilir.
("TEORİDEN PRATİĞE KÜLTÜREL MÜCADELE" kitabından)
(ISBN: 978-605-9175-21-0)
Facebook'ta Yayınla>