Ticari Gübreler
Ticari (Sun i) gübreler bünyelerindeki bitki besin maddelerine göre dört gruba ayrılır.
1- Azotlu Gübreler:
Bünyesinde yalnızca azot bulunduran gübrelerdir. Azot btkilerin yeşil aksamının gelişmesini sağlar. Azotlu gübrelerden den en çok kullanılanlar şunlardır: Amonyum Sülfat, Amonyum Nitrat ve Üre
Amonyum Sülfat: Bu gübrede %20,5-21 saf azot vardır. Yani 100 kg. da 20,5-21 kg. saf azot bulunur. *Görünüş olarak toz şekere benzer.
* Genellikle beyaz renkli ise de bazen yeşilimsi, mavimsi veya gri-yeşil de olabilir. Gübrenin etkinliği açısından rengin hiç bir önemi yoktur.
* Azotlu gübreler arasında suda çözünürlüğü en az olanıdır.
* Nem alarak topaklaşması azdır.
* Kireçli topraklarda güvenle kullanılabilir.
* Tahıllarda ilkbahar üst gübrelemesinde kullanılabilir.
Antonyum Nitrat: Bu gübre %20,5 - %26 ve %33’lük olarak imal edilmektedir. Yani 100 kg. ında 20,5kg.- 26 kg ve 33 kg saf azot vardır.
* Kirli beyaz renkli tanecikler şeklindedir.
* Suda çözünürlüğü Üreye ve Amonyum Sülfata göre daha fazladır.
* Nem alması çok kolaydır, hemen topaklaşır. Bu nedenle kuru yerde depolanmalı, ambarda fazla bekletilmemelidir.
* Depolanırken 6-8 torbadan fazlası üst üste konulmamalıdır.
* Patlama tehlikesi olduğu için benzin. gazyağı. motor- yağı gibi yanıcı maddelerle birlikte depolanmamalıdır.
* Tahıllarda üst gübrelemede kullanıldığı gibi çeşitli bitkilerin ekim ve dikiminde de kullanılır.
* Kurak ve yarı kurak bölgelerde orta ve ağır yapılı topraklarda yıkanmadan dolayı kaybı azdır.
Üre: %46 lık olarak imal edilmektedir. Yani 100 kg. ında 46 kg. saf azot bulunmaktadır.
* Beyaz renkli yuvarlak danelidir.
* Suda çözünürlüğü Amonyum Nitrattan daha azdır.
* Tahıllarda üst gübre olarak kullanılır.
* Gaz halinde azot kaybı olabildiği için kireçli yada kumlu topraklarda derine verilmelidir.
* Azot bakımından en zengin bir gübre olduğu için nakliye, depolama v.s. bakımlardan en ekonomik azot kaynağıdır.
2- Fosforlu Gübreler:
Bünyesinde ana bitki besin maddelerinden yalnızca fosfor bulunduran gübrelere fosforlu gübreler denir. Fosfor; bitkilerin kök gelişimini ve ürün verimlerinin artışını Sağlar. Fosforlu gübreler arasında en yaygın olarak kullanılanlar şunlardır: Süperfosfat ve Triple Süperfosfat.
Tekli Süperfosfat: Bünyesinde %16-18 oranında fosfor bulunur. Yani 100 kg. ında 16-18 kg. fosfor vardır.
* Açık gri veya boz renkli tanecikler halindedir.
* Suda çözünürlüğü yüksektir.
* Amonyum Nitrata göre daha az nem çekmekle birlikte, yine de uzun süreli depolamada topaklaşabilir
* Ekim veya dikimde toprak altına verilmelidir.
TripIe Süperfosfat: Bünyesinde %43-44 oranında fosfor bulunur. Yani 100 kg. Triple Süperfostat içinde 43 veya 44 kg. fosfor vardır.
* Kirli beyaz veya grimsi tanecikler halindedir.
* Suda çözünürlüğü açısından Tekli Süperfosfattan farklı değildir.
* Tekli Süperfosfat gibi az da olsa depolama sırasında nemi çekebilir.
* Ekim ve dikimde toprak altına verilmelidir.
* Fosfor miktarı Tekli Süperfosfattan 2,5 katı daha fazla olduğu için nakliye ve depolama yönünden daha ekonomiktir.
* Triple Süperfosfat ile ekim yapılacaksa; bitkinin azot ihtiyacını karşılamak için amonyum sülfat gübresi ile karıştırılmalıdır.
3- Potasyumlu Gübreler:
Bünyesinde yalnız potasyum bulunan gübrelere potasyumlu gübreler denir. Potasyum; bitkilerin dayanıklılığını artırır, tat ve aromanın iyileşmesini sağlar. Iç Anadolu topraklarında yeterli miktarda potasyum vardır. Bu nedenle potasyumlu gübreler ancak toprak analizleri sonucunda tavsiye edilirse kullanılmalıdır.
4- Kompoze Gübreler:
Bünyesinde birden fazla bitki besin maddesi bulunduran gübrelere kompoze gübre denir.
Kompoze gübreler içerisindeki bitki besin maddeleri yan yana yazılan üç rakamla ifade edilir. İlk rakam azotun,ikinci rakam fosforun, üçüncü rakam potasyumun % miktarını ifade eder. örneğin 15-15-15 lik bir gübrenin 100 kg. da 15kg azot, 15 kg. fosfor, 15 kg. potasyum var demektir.
Değişik şekilde imal edilmiş kompoze gübreler vardır.Ülkemizde çoğunlukla kullanılan iki kompoze gübre çeşidi vardır.
* Diamonyum Fosfat
-20.20.0 kompoze
Diamonyum Fosfat: Bu gubrenın bunyesınde hem azot hem de fosfor bulunmaktadır. Fosforca daha zengindir. 100 kg. ında 18 kg. azot, 46 kg. fosfor vardır.
*Kirli beyaz veya koyu gri taneciklidir.
* İçindeki fosforun %90 ı suda çözünür haldedir.
* Nem alarak topaklaşması azdır.
* Nakliye, depolama gibi yönlerden ekonomiktir.
* Bünyesinde fosfor bulundurduğu için ekim ve dikim sırasında taban gübresi olarak kullanılmalı ve toprak altına verilmelidir.
* Dekara 18 kg. dan fazla verilecekse tohumla temas etmemesine dikkat edilmeli, banda verilmelidir.
* Hububat ekiminde yalnız olarak kullanılabilir, Azotun eksik kalan kısmı ilkbaharda üst gübreleme ile tamamlanmalıdır.
20-20-0’ lık Kompoze: Bu gübrenin bünyesinde %20 azot, % 20 fosfor vardır. Yani 100 kg. 20-20-0 gübresinde 20 kg. azot, 20 kg. fosfor bulunmaktadır.
* Kirli beyaz taneciklidir.
* Üst gübre olarak kullanılmamalıdır.
* Ekim ve dikimde taban gübresi olarak toprak altına uygulanmalıdır.
* Hububat ekiminde fosfor oranı düşük olduğu için yalnız kullanılmamalı, bir çuval (50 kg.> 20-20’ ye bir çuval (50 kg.) Triple Süperfosfat karıştırılarak bu karışımdan bir de- kara 20 kg. verilmelidir.
SAHTE GÜBREYE DİKKAT !
* Kaliteli ürün elde etmek bol gübre kullanmak demek değildir.
* Gübre kullanmadan önce toprağımızın hangi gübreye ihtiyacı olduğunu anlamak için öncelikle toprak analizi yaptırınız.
* Her ürünün gübre ihtiyacı farklı olduğu için gerektiği kadar gübre kullanarak en az masrafla en kaliteli ürün ve bol kazancı yakalayınız.
* Kimyevi gübreyi mutlaka bayiinden alınız ve fatura isteyiniz.
* Gübrenin ambalajına kanmayınız, orijinal ambalaj da olsa gübreye ait tescil belgesini kontrol ediniz.
* Tanımadığınız gezgin pazarlamacılardan gübre almayınız.
* Gübre torbalarının ağırlıklarına dikkat edin ve şüpheleniyorsanız torbayı tarttırın.
* Gübre bayilerinin gübre fiyatlarını araştırın, çok ucuz olan gübreyi alırken düşünün. Acaba sahte mi?
* Gübre ve ilaç kullanımında mutlaka teknik bir elemana danışınız.
* Sahte olmasından şüphelendiğiniz kimyevi gübreyi zaman geçirmeden Tarım İl ve İlçe Müdürlüklerine bildiriniz.
