Thripsler
[(Tütün Thripsi Thrips tabaci Lindeman) Çiçek Thripsi (Frankliniella occidentalis). (Thysanoptera: Thripidae)]
Tanımı ve Yaşayışı
Ergin, 1 mm kadar uzunlukta; dar ve yassı vücutludur ( Şekil 30). Renkleri açık sarı veya sarımsı esmerdir ve çok hareketli böceklerdir. Yumurtaları çok küçük olup, yaprak dokusuna bırakılır. Larva ergine benzer, ancak kanatları gelişmemiştir. Dişilerin, bitki dokusu içine bıraktıkları yumurtalar, genellikle bir hafta içinde açılır. Seralarda uygun koşullarda yılda 10 döl verirler.
Thrips nimfi ve Thrips ergini.
Zararlı Olduğu Bitkiler ve Zarar Şekli
Çok sayıda bitkide zarar yapabilir. Özellikle hıyar, biber ve fasulyede zararı önemlidir. Ergin ve larvaları bitkilerin yaprak, sap ve meyvelerin epidermis tabakasını ağız parçaları ile yırtıp veya zedeleyerek çıkan öz suyu emerler. Thripsin beslendiği bölgedeki hücreler ölür ve yaprakta boşalmış hücre boşluklarının hava ile dolmasıyla beyaz gümüşi renkte lekeler oluşur. Yapraklar gevrekleşir, kenarı kıvrılır, kırmızımsı yeşil bir renk alır. Meyve veya kapsüllerde beslenme sonucu gümüşi lekeler görülür ve meyve bozukluklarına neden olabilir. Ayrıca dışkılarıyla yaprak altında siyah lekeler meydana getirir. Thripsler virüs taşıyıcısı olmaları nedeniyle dolaylı olarak önemli ürün kayıpları meydana getirmektedirler. Bunlardan en önemlisi Domates lekeli solgunluk virüsü TSWV (Tomato spotted wilt virus)’dür. Bu virüs sıcak bölgelerde yaygındır. Ülkemizde her iki tür de yaygın olarak bulunmaktadır.
Patlıcanda ve Domateste Thrips zararı.
Kültürel Mücadele
Kültürel tedbir olarak zararlı ile bulaşık bitki artıkları imha edilmelidir. Toprak işlemesi ve yabancı ot mücadelesi yapılmalıdır. Thrips ile mücadeleyi fideliklerde ve tarlada olmak üzere iki alanda yapmak gerekmektedir. Fidelikler birçok durumda bulaşma kaynağını oluşturmaktadır. Bu nedenle, burada fidelerin temiz olması gerekmektedir. Fidelikler mümkün oldukça tütün tarlalarından uzak olmalıdır. Fidelikler yeterince sulanmadığında, Tütün tripsinin gelişmesi için ortam daha elverişli olmaktadır. Bu nedenle, fidelikler kuru bırakılmamalıdır. Fideler dikildikten sonra, fidelikte kalan fideler imha edilmelidir. Hasattan sonra toprak üstünde kalan bitki sapları ve yabancı otlar imha edilmelidir. Küçük delikli tül ile seraların havalandırma açıklıkları kapatılmalıdır. Alüminyum folyo ile malçlama yapılarak thrips, yaprakbitleri ve diğer zararlıların bulaşması önlenebilir. Bu uygulama küçük alanlarda uygulanmakla birlikte, maliyeti yüksek ancak pratik bir yöntemdir.
Zararlının yoğun olarak sorun olduğu yerlerde erken ekimden kaçınılmalı, yaprakları tüysüz, erkenci çeşitler tercih edilmelidir. Su stresi bitkileri zararlıya karşı daha duyarlı hale getirmektedir. Bitkilerin yeteri kadar su aldığından emin olunmalıdır (Dimitrov, 1975).
Tütün tripsinin her yıl zarar oluşturacak yoğunluğa ulaştığı yerlerde, tuzak bitki yetiştirmek suretiyle, zararlıların ürüne ulaşması engellenebilir veya tarlanın belli bölümlerinde toplanarak, sadece bu kısımlarda ilaçlı mücadele yapılır. Böylece pestisitlerin uygulanması için yapılacak masrafları azaltacağından, maliyet önemli miktarda düşmektedir (Swezey ve Daxl, 1988). Trips ile mücadelede tuzak bitki olarak soya fasulyesinin kullanılması durumunda etkili sonuç alınabilir.
("TEORİDEN PRATİĞE KÜLTÜREL MÜCADELE" kitabından)
(ISBN: 978-605-9175-21-0)
Facebook'ta Yayınla>