Tarımsal Mekanizasyon Kurulunun 2003 yılı olağan toplantısı 01-02 Eylül 2003 tarihlerinde Bakanlığımız Konya Tarım İl Müdürlüğü’nün koordinatörlüğünde Konya Ticaret Odası toplantı salonunda düzenlenmiş olup, Kurulda alınan tavsiye kararları gündemdeki sıra itibariyle aşağıda belirtilmiştir.
1- Genel anlamda 2002 yılında Söke’de düzenlenen Tarımsal Mekanizasyon Kurulu toplantısında alınan tavsiye kararlarının uygulanması ve bu kararlar doğrultusunda önümüzdeki dönemde gerçekleştirilmesi öngörülen çalışmalara ilişkin bilgilerin verildiği Sekreterya Raporu ile, alınan kararların ne derece uygulan ab ildiği hususlarının incelendiği İzleme Komitesi Raporunun değerlendirildiği görüşmelerde;
a. Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzük ile uygulamada farklılıkları bulunan “Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelik” çerçevesinde ziraat mühendislerine söz konusu tüzük ile verilen yetkileri kullanabilmede izlenecek yolun belirlenmesi amacıyla Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü koordinatörlüğünde, Ziraat Mühendisleri Odası, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Sanayi Genel Müdürlüğü ve Makine Mühendisleri Odası temsilcilerinden oluşturulacak alt komisyon tarafından bir rapor hazırlanarak Şubat 2004 sonuna kadar Kurul Sekreteryasına sunulması,
b. Taslak yasa çalışmaları tamamlanıp, Yönetmelik çalışmalarına başlanılacak olan Tarım Ürünleri Sigortası konusunun bir yıl daha Kurul gündeminde kalmasının faydalı olacağı düşüncesiyle, bu konuda oluşacak gelişmelerle ilgili raporun Tarım Sigortaları Vakfı tarafından hazırlanarak Kurul Sekreteryasına sunulması,
2- Tarımsal mekanizasyon konusunda ülkesel düzeyde araştırma ve geliştirme stratejilerinin oluşturulması amacıyla belirlenmiş olan “öncelikli Konular Paketi” kapsamında hazırlanmış projelerin değerlendirilmesi, Bakanlığın araştırma politika sı içerisinde tarımsal mekanizasyon araştırmalarının yerinin belirlenmesi, proje sunum ve kabul olanaklarının ortaya konulması amacıyla gerçekleştirilen alt komisyon çalışması raporunun değerlendirildiği görüşmelerde; Bakanlığın Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü tarafından 2005 yılında revize edilecek Mastır Plan çerçevesinde belirlenecek olan Araştırma Fırsat Alanları (AFA) içerisinde Tarımsal Mekanizasyon ve Enerji konularında araştırmalara da yer verilmesini teminen Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü temsilcileri ile Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümünden Prof. Dr. Osman YALDIZ’dan oluşan “öncelikli Mekanizasyon ve Enerji Araştırmalarının Takibi” adlı bir alt komisyon teşkil edilmesi, bu komisyon tarafından;
a. 2005 yılında yapılacak araştırma fırsat alanları değerlendirmesinde Mekanizasyon ve Enerji Araştırmalarına da yer verilmesinin sağlanması,
b. Bakanlıkta yürütülen araştırmalarla ilgili envanter çalışmalarının değerlendirilerek Üniversitelere bilgi verilmesi ve Üniversitelerin buna göre yönlendirilmesi,
c. TÜBİTAK kaynaklarının etkin kullanımı hususunda girişimde bulunulması,
3- Tarım ve Köyişleri Bakanlığında mevcut araştırma enstitülerinden birinin mekanizasyon ve enerji ağırlıklı çalışır hale dönüştürülmesi konusunda bir çalışma yapılıp yapılamayacağı hususunda Kurul Sekreteryası tarafından Bakanlığın ilgili birimi nezdinde girişimde bulunulması,
4- Ortak makina kullanımı uygulamalarının gerçekleştirilmesi öngörülen pilot bölgelerin seçimi ve teşvik politikalarına ilişkin raporun değerlendirildiği görüşmelerde; Bakanlığın Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü tarafından ortak makine kullanımı (OMAK) konusunda 2004 yılı hizmet içi eğitim programı kapsamında dört grup eğitim çalışması planlandığı belirtilmiş olup, OMAK kapsamında kullanılacak mekanizasyon araçlarına uygulanacak tarımsal kredi faiz oranlarının düşürülmesi için Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği Genel Müdürlüğü tarafından ilgili kuruluşlar nezdinde girişimde bulunulması,
5- Daha önce Türkçe olarak hazırlanan “Tarım Makinaları Terminolojisi” çalışmasının revize edilerek İngilizce olarak da hazırlanmış şekliyle incelendiği görüşmeler sonucunda;
a. Ege Üniversite si Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümü tarafından hazırlanmış olan “Türkçe-İngilizce Tarım Makinaları Terminolojisi”nin Bakanlık tarafından yayınlanması,
b. Bu çalışmanın ilgililere açık olması ve yaygın bir kesim tarafından yararlanıl ab ilmesi amacıyla internet ortamında aktarılması,
c. Ege Üniversite si Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümünden Doç. Dr. Adnan DEĞİRMENCİOĞLU, Türk Standardları Enstitüsü Başkanlığından Recep SARITAŞ ve New Holland Trakmak temsilcisi Dr. Ersin Veli VULKAN’dan oluşan alt komisyon tarafından bu çalışmanın güncel ihtiyaçları karşılayabilecek şekilde geliştirilmesi,
6- Ziraat Fakültelerinde yeniden yapılanma sonucunda tarım makinaları eğitim inde ortaya çıkan sorunların irdelendiği, kamu ve özel sektör istihdamında Ziraat Mühendisinde aranan özelliklerin tartışıldığı çalıştay raporunun değerlendirilmesi sonucunda; Ziraat Mühendisliği unvanı ve kazandırdığı kimlik konusunun akademik düzeyde tartışılarak olgunlaştırılması gerektiği saptanmış, ancak konuya ilişkin hassasiyetin bir göstergesi olarak dünya ile eğitim entegrasyonu bağlamında Ziraat Mühendisliği unvanı ve kavramının gündeme getirilmesi ve toplumun ihtiyaçlarına uygun çözümler üretilmesi gereği ve dileğinin Yüksek öğretim Kurulu Tarım ve Orman Konseyine iletilmesi,
7- Adnan Menderes Üniversite si Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölüm Başkanlığı’nın, tarımsal mekanizasyon araçlarının zirai kredili satışına esas teşkil eden deneyleri yapabilmek için gerçekleştirdiği yetki talebi üzerine belirlenen alt komisyon tarafından yapılan altyapı inceleme sonuç raporunun değerlendirilmesi sonucunda; Söz konusu raporda da belirtildiği üzere, kuyruk milinden hareket almayan toprak işleme makinaları, fide dikme makinaları, ot tırmıkları, tohum temizleme ve sınıflandırma makinaları, elektrik motorlu yem kırma ve yem hazırlama makinaları, sulama boruları ve elektrik motorlu bantlı-helezonlu-kovalı götürücülere ilişkin deneyleri yapabilme yetkisinin verilmesi,
8- Türkiye’nin iller itibariyle tarımsal mekanizasyon altyapısının belirlenerek tarımsal üretimi rasyonelleştirme amacına yönelik olarak geliştirilmesi için önerilen ortak çalışma programının sunumunun ardından, Bakanlıkça sürdürülen Çiftçi Kayıt Sistemi çalışmalarını takiben Tarım Bilgi Sistemi oluşturulmasının hedeflendiği belirtilerek, önerilen ortak çalışma programının bu gelişmeler ışığında ileri bir tarihte yeniden değerlendirilmesi,
9- Üretim planlaması ve tarım makinaları seçimine yönelik bilgisayar programlarının çiftçilerin kullanımına aktarılması konusundaki çalışmaların değerlendirilmesi sonucunda; Söz konusu bilgisayar programının Bakanlığa bağlı İl ve İlçe Müdürlüklerince kullanımının yaygınlaştırılması amacıyla Bakanlığın Web sayfasında yayınlanmasını teminen Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğüne gönderilmesi, programın kullanımına ilişkin zorluklarla karşılaşılması halinde bu konuda hizmet içi eğitim programı düzenlenmesi,
10- Avrupa Birliği Teknik Mevzuat Uyumu çerçevesinde tarım makinaları imalat sanayi sektörümüzün durumu ve sektörde faaliyet gösteren Küçük ve Orta ölçekli İşletmelere KOSGEB tarafından verilen yeni destek hizmetlerinin incelendiği görüşmeler sonucunda; İmalatçılarımızın bilgilendirilmesi amacıyla Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, TARMAKBİR ve KOSGEB temsilcilerinden oluşan alt komisyon tarafından CE belirtecine esas teknik dosya hazırlıkları ve diğer konuları içeren “Soru-cevaplı” bir broşürün 31 Aralık 2003 tarihine kadar hazırlanarak TARMAKBİR tarafından yayınlanması ve Kurul üyelerine gönderilmek üzere Kurul sekreteryasına da iletilmesi, bunun yanında KOSGEB tarafından TARMAKBİR’le iş birliği halinde imalatçılara yönelik eğitim programları düzenlenmesi ve KOSGEB Bölge Müdürlükleri aracılığıyla bu eğitim toplantılarının değişik yörelerdeki imalatçılara duyurulması,
11- Ekonomi k ve ekolojik yönlerden etki ve sonuçları kritik olan tarımsal mekanizasyon araçlarının imalat ve imalat sonrası periyodik kontrol ve kullanım yetkisi konusunun incelendiği görüşmeler sonucunda; İmalatta kalite kontrolü, periyodik kontrol ve imalatçı ile kullanıcıların eğitim i konularında yapıl ab ilecek çalışmaları ortaya koymak üzere,
a. Süt sağım makinaları için, Bakanlık Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü koordinatörlüğünde, Süleyman Demirel Üniversite si Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümünden Yrd. Doç. Dr. A. Kamil BAYHAN, Ege Üniversite si Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümünden Prof. Dr. Hamdi BİLGEN, süt sağım makinaları imalatçılarından Nizam SEZER ile Damızlık Süt Sığırcıları Birliği ve Ziraat Odaları Birliği temsilcilerinin katılımıyla bir alt komisyon oluşturulması,
b. Zirai mücadele makinaları için, Bakanlık Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğünün koordinatörlüğünde Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Tarım Alet ve Makinaları Test Merkezi Müdürlüğü, TARMAKBİR, Ziraat Odaları Birliği ve Tarım Kredi Kooperatifleri temsilcileri ile Ege Üniversite si Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümünden Prof. Dr. Müjdat TOZAN’dan oluşan bir alt komisyon kurulması,
12- Deney İlke ve Metodları kitabında yapılması öngörülen değişiklik ve ilaveler ile kredili satış kapsamına alınarak deney ilkelerinin belirlenmesi istenen makina ve tesislere ilişkin yeni önerilerin değerlendirildiği görüşmelerde;
a. Basıma hazır hale getirilmiş Deney İlke ve Metodları kitabının en kısa zamanda yayınlanması,
b. Gelişme ve yeniliklere sürekli açık olan bu kitabın hazır haliyle bakanlığın Web sayfasına da ilave edilmesi, c. Biogaz ve Kompost tesisleri, meyve ve sebze paketleme-sınıflandırma makinaları, damla sulama sistemlerinde sıvı gübre uygulamaları ile ilgili konularda Akdeniz Üniversite si Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölüm Başkanlığının koordinatörlüğünde Süleyman Demirel ve Uludağ Üniversiteleri ile Tekirdağ Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölüm Başkanlıklarının katılımıyla deney ilke ve metodlarının belirlenmesi,
13- Tarımsal mekanizasyon araçlarının zirai kredili olarak satışına esas teşkil eden deneyler için 2004 yılında uygulanması öngörülen deney ücretlerin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilen görüşmeler sonucunda; 2003 yılında uygulanan deney ücretlerinin % 10 arttırılarak yeni tarifenin deney yapan kuruluşlara sirküle edilmesi,
14- İzleme Komitesi üyeliklerine Dr. Ersin Veli VULKAN, Dr. Apti YALTIRIK ve Doç. Dr. Kamil Okyay SINDIR’ın seçilmesi, 15- Dilek ve öneriler kapsamındaki görüşmelerde;
a. Bio-dizel yakıt konusunda Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümünden Prof. Dr. Kamil ALİBAŞ’ın koordinatörlüğünde yine aynı Üniversite den Dr. Yahya ULUSOY, Ege Üniversite si Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümünden Doç. Dr. Kamil Okyay SINDIR ve Selçuk Üniversite si Teknik Bilimler Meslek Yüksek Okul undan Yrd. Doç. Dr. Hidayet OĞUZ’dan oluşan bir alt komisyon kurulması,
b. Her yıl düzenlenen Tarımsal Mekanizasyon ve Enerji Kongrelerinin Bakanlığa bağlı Araştırma Enstitülerine duyurulması,
c. Tarımsal Mekanizasyon Kurul Kararlarının Bakanlık Web sayfasında yayınlanması,
d. Tarımsal Mekanizasyon Kurul üyelerine “Dünden Bugüne Tarımsal Mekanizasyon” konulu sinevizyon gösterisi CD’sinin dağıtılması,
e. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğünün yeniden yapılandırılmasında; daha önce Daire Başkanlığı düzeyinde iken, “Bitki Besleme, Tarımsal Mekanizasyon ve Enerji Daire Başkanlığı” altında Şube Müdürlüğü düzeyine indirilen “Tarımsal Mekanizasyon ve Enerji Şube Müdürlüğünün” görev alanı ve tarımsal üretimdeki katkıları göz önünde tutularak en az bir Daire Başkanlığı etkinliğiyle faaliyet göstermesi, alt yapı desteğine ve konusunda uzman kişilerin istihdamına özen gösterilmesi kararlaştırılmıştır. Çinko konsantrasyonu yüksek danelerin tüketimde kullanılmaları ile beslenmedeki çinko eksikliğinin giderilebilmesi yanında, tohumluk olarak kullanılmaları halinde de ertesi yılın veriminde önemli artışlara neden oldukları tespit edilmiştir. Nitekim bu etkiyi belirleyebilmek amacıyla iki yıl süreli yürüttüğümüz denemede kullanılan Atay-85 çeşidine kardeşlenme döneminden itibaren değişik gelişme dönemlerinde yapılan farklı sayıdaki yaprak uygulamaları sonucu elde edilen düşük (8 mg kg-1) ve yüksek (ortalama 30 mg kg-1) Zn’li tohumların ekilmesi sonucu tohumdaki yüksek konsantrasyonun meydana getirdiği verim artışı ortalama % 25 olmuştur. Elde edilen bu sonuçlar dane konsantrasyonunu en iyi artıran yaprak uygulamasının önemini ortaya koymaktadır. Dekara 0, 3, 6, 9 kg ZnSO4.7H2O şeklinde toprağa uygulanan farklı çinko dozlarının etkisinin araştırıldığı denemede,.çinko uygulanmayan kontrol parsellerine göre dozların hepsi verimi önemli seviyede artırmış ancak dozlar arasında farklılık görülmemiştir. Bu sonuçlarda bize dekara uygulanacak 3 kg ZnSO4.7H20’nun yeterli olabileceğini göstermektedir. Bu nedenle üreticilere 3 kg ZnSO4.7H2O da-1 çinko dozu önerilmektedir. NATO Projesi çerçevesinde elde edilen bu ilginç sonuçlar sonrasında toprağa uygulanması ilave bir masraf gerektirmeyen ve daha kolay olan taban gübrelerine çinkonun ilave edilmesi konusu gündeme gelmiş ve bazı gübre üreticisi kuruluşlar bu konuya ilgi duymuşlardır. Yaklaşık 4 yıldır üretilen %1 çinko katkılı bu gübreleri kullanan üretici tarlalarında yapılan incelemeler ve sonuçlar bu konuyu ülke gündemine taşıyan kişi ve kuruluşları memnun etmektedir. Bazı kaynaklarda toprağa uygulanan çinkonun 3-8 yıl arasında bakiye etkisinin devam ettiği belirtilmektedir. Denemelere başladığımız 1993 hasadından sonra söz konusu bu etki incelenmiştir. İlk yıl bakiye etkinin verimi artırıcı etkisi % 70 olurken ikinci yılda bu artış % 35 olmuş, üçüncü yılda % 17’ye düşerek devam etmiştir. Piyasada yaprak gübresi olarak satılan değişik üretici firmalara ait preparatların söz konusu bu mikro element problemlerinin çözümüne olan etkinliklerini belirleyebilmek amacıyla yürütülen denemeler sonucunda, içerisinde Zn yer almayan preparatların verime etkilerinin olmadığı, Zn olanların ise yalnız başına uyguladığımız ZnSO4 kadar ancak etkin olabildikleri tespit edilmiştir. Bor içerikli olanların ise özellikle Bor problemi olan alanlarda toksiditeyi daha çok artırdığı gözlemlenmiştir. Verimde etkin olan ZnSO4, ekonomik olmasıyla da tercih sebebi olmalıdır. Tüm bu çalışmalar yanında çinko noksanlığına tolerans mekanizması ve bu toleransa sahip genotiplerin ve gen kaynaklarının belirlenmesi, genotiplerin Zn alımları ve bunu daneye taşıma mekanizmaları, toleransın kalıtımı konularındaki çalışmalara devam edilmektedir. İnsan sağlığı yönünden de Zn’nin önemi oldukça fazladır. Dünya nüfusunun yaklaşık %40’ında Fe, Zn ve iyot eksikliği olduğu belirtilmektedir. İnsanlardaki; gelişme ve cinsel olgunlukta gerilik, zeka gelişiminde yetersizlik, tat alma duyusunda azalma ve saç dökülmesi ve deri hastalıkları ile bağışıklık sisteminin zayıflaması gibi birtakım olumsuzluklara, beslenmedeki Zn noksanlığının direk yada dolaylı etkisinin olduğu belirlenmiştir. Çinko beslenmesi yönünden risk grupları olarak tanımlanan çocukların, hamile kadınların ve yaşlıların dikkatle izlenmesi gerektiği konu uzmanlarınca belirtilmektedir. Dünyadaki gıda tüketiminde çeltik, mısır ve buğdayın payı %54 iken gelişmekte olan ülkelerde bu oran % 90’a ulaşmaktadır. Tahıl ağırlıklı beslenen ülke insanlarında sıkça görülen yetersiz Zn beslenmesinde rol oynayan önemli faktörlerden birisi aldıkları gıdalardaki çok yüksek fitin asidi/Zn oranıdır. Fosforun tohumdaki birikimi olan fitin asidinin, Zn’ye oranı 25-30’un üzerinde ise Zn yarayışlılığı önemli ölçüde azalmaktadır. Çinko noksanlığı olan Orta Anadolu bölgesinde yetiştirilen buğdaylarda fitin asidi/Zn oranı 120’ye kadar yükselmektedir. Bu nedenle Ülkemizde olduğu gibi tahıl ağırlıklı beslenen ve sofrasında ekmek olmadan karnı doymayan insanların beslenme yetersizlikleri daha da ciddi boyutlara ulaşmaktadır. Sonuçta; topraklarımızdaki noksanlığının giderilmesi hem bitkisel üretimi artıracak hem de insanlarımızın dengeli beslenmesini sağlayacak önemli bir uygulama olarak karşımıza çıkmaktadır. Çinkonun kullanımını artıran sitrik asit, elma asidi, askorbik asit gibi organik asitler ve methionin, sistein, lisin gibi amino asitler tahıl kökenli gıdalarda oldukça az bulunan maddelerdir. Netice olarak, toprakta noksanlık kriteri olarak kabul edilen 0.5 mg kg-1’dan daha az, özellikle 0.1-0.2 mg kg-1 arasında bitki tarafından alınabilir Zn olan topraklara yapılacak Zn uygulamasının verimde önemli artışlar sağlayacağını söyleyebiliriz. Kısa vadede sonuç verecek bu uygulamanın yanında toleranslı genotiplerin geliştirilmesi de uzun vadeli hedefler olmalıdır. Bugün için söz konusu bu problemin çözümünde inkarı mümkün olmayan mesafeler alınmış olmasına rağmen tüm bu çalışmaların yinede yeterli olduğunu söylemek zordur. Bitki üretimini sınırlayıcı faktör olarak karşımıza çıkan bu problemin tamamen çözümlenebilmesi için yapılması gereken daha birçok araştırma vardır. Yapılan ve yapılacak araştırma sonuçlarının üreticiye ulaştırılması için gerekli yayınların ve tanıtıcı pratik çalışmaların yapılması, ilgili sanayii kesiminin araştırma ve üreticilerle işbirliği içerisinde olması büyük önem taşımaktadır.
KAYNAKLAR
Çakmak, İ., Yılmaz, A., Kalaycı, M., Ekiz, H., Torun, B., Erenoğlu, B., and Braun H.J., 1996a. Zinc deficiency as a critical problem in wheat production in Central Anatolia. Plant and Soil 180: 165-172. Çakmak, İ., Sarı, N., Marschner, H., Ekiz, H., Kalaycı, M., Yılmaz, A., and Braun H.J., 1996b. Phytosiderophore release in bread and durum wheat genotypes differing in zinc efficiency. Plant and Soil 180: 183-189. Eyüboğlu, F., Kurucu, N., Talaz, S., ve Canısağ, Ü., 1994. Türkiye topraklarında bitki tarafından alınabilir mikro besin maddelerinin durumu. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü 1992-1993 Yıllık Raporu. Rapor No.118, Ankara. Kalaycı, M., Aydın, M., Kaya, F., özbek, V., ve Siirt, S., 1993. Mikro Besin Maddesi Denemeleri. Sayfa 25-31. Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü 1992-1993 Yılı Serin İklim Tahılları Projesi Gelişme Raporu. Eskişehir. Sillanpaa, M., 1982. Micro nutrients and the nutrient status of soils. A global study. FAO Soils Bulletin, No.48, FAO, Rome, Italy. Yılmaz, A., Ekiz, H., Torun, B., Gültekin, İ., Karanlık, S., Bağcı, S., and Çakmak, İ., 1997. Effect of different zinc application methods on grain yield and zinc concentration in wheat cultivars grown on zinc-deficient-calcareous soils. J Plant Nutrition 180: 165-172.
Facebook'ta Yayınla>