Tarım Kütüphanesi

SU ÜSTÜ YABANCIOTLARI

Suüstü Yabancıetları: Suyun tabanında ya da su ile doymuş toprakta köklenen, gövde ve yapraklarının tümü ya da büyük bir bölümü ile çiçekleri su yüzeyi üzerinde bu­lunan su yabancıotlarıdır.

1.SORUN OLAN YABANClOTLAR

*Yaygın olarak bulunan türler

 2. YAŞAYIŞLARI

Suüstü yabancıotlarının geliştiği yerlerde su düzeyi toprağın hemen altında ya da bitkinin normal yüksekliğinin yarısını kapsayacak biçimde, toprak üzerinde bulunabi­lir. Yaprakları, yüzen yabancıotlarda olduğu gibi, su düzetine göre alçalıp yükselmez.

Suüstü yabancıotlarının köklerinin dallanma durumu ile hava köklerinin gelişi­mi, bulundukları yerdeki su miktarına bağlıdır. Bir çok türde hızla gelişen toprak altıgövdeleri ya da sürünücü gövdeler bulunur.

Toprakaltı gövdeleri su bulunan koşullarla, kurak koşullara kolayca uyum sağla­yabilir. Gövdeler genellikle dik ve içleri boştur. Bu boşluklar bitkinin su altındaki bö­lümlerinin su almasını sağlar.

Suüstü yabancıotları; toprakaltı gövdeleri, sürünücü gövdeler ve tohum ile çoğa­lırlar. At kuyruklarında çoğalma sporla olur.

3. ZARAR ŞEKLİ VE EKONOMİK öNEMİ

Bkz. "Sualtı, Sualtı Yüzen ve Yüzen Yabancıotlar “

4. YAYILIŞ ALANLARI

Suüstü yabancıotları, Türkiye' deki tüm boşaltma kanalları ile kaplamasız sula­ma kanalları, özellikle sığ göller, bataklıklar ve diğer su kaynaklarında yaygındır.

5. SORUNLARıN SAPTANMASI

Sulama sistemlerinde su üstü yabancıot sorunları için yapılacak survey çalışma­larının ilkeleri" DSİ Tesislerinde Sorun Yaratan Zararlılarla Savaşım Yönergesi " nin tesislerin incelenmesi (Sorunların Saptanması) bölümünde verilmiştir.

6.MÜCADELESİ

6.1. Koruyucu Mücadele

Bkz. " Sualtı, Sualtı Yüzen ve Yüzen Yabancıotlar “

6.2. Fiziksel Mücadele

6.2.1. Yakma

Yakma. yabancıotların canlı oldukları dönemlerde. gelişimlerinin engellenmesi ya da tohum oluşturup kuruduktan sonraki dönemde yayılmalarının önlenmesi amacı ile iki ayrı dönemde. suüstü yabancıotlarına karşı uygulanan bir yöntemdir.

Yakma yöntemi, çeşitli yakıtlar kullanılarak değişik sıcaklık derecelerinin sağ­lanmasını ve elde edilen alevin yabancıotlara yöneltilmesini sağlayan değişik tip ve ka­pasitede yakma aletleri ile gerçekleştirilebilmektedir.

Yakma sonucunda. yabancıotların hücrelerinde oluşan zararlar ölüme neden olur. Yabancıot türlerinin yakmadan zarar gördükleri sıcaklık dereceleri farklıdır. Yakma işleminin etkiIiliği yabancıotların gelişme dönemlerine de bağlıdır. Genellikle genç yabancıotlar, yaşlı olanlara göre, daha düşük sıcaklıklarda zarar görmeye başlar. Yeterli etki alınabilmesi için, yakma işleminin birkaç kez yinelenmesi gerekebilir.

Yakma işlemi bazan da, kimyasal savaşım sonucunda ölen yabancıotların oluş­turduğu kuru yabancıot kütlelerinin kısa sürede yokedilmesi için uygulanmaktadır. Ancak. bu işleme çok zorunlu olmadıkça başvurulmamalıdır. Ayrıca. özellikle taşınım etkili yabancı ot ilaçları ile yapılan uygulamalarda. kesin etki görütüp, uygulamanın üze­rinden bir kış mevsimi geçmeden yakma işlemine başvurulması kimyasal savaşım uy­gulamalarının etkisini azaltabilir.

6.2.2. Sualtında Bırakma

Suüstü yabancıotlarına karşı önerilen etkili bir yöntemdir. Bu yöntemden olum­lu sonuç alınabilmesi için, yabancıotların tüm bölümlerinin 1 - 2 ay süre ile su altında tu­tulması gerekir.İşlemin uygulanmasından önce yabancıotların biçilmesi.yöntemin etkili­liğini artırmaktadır.

6.3. Mekaniksel Mücadele

6.3.1. Makinalı Temizlik

Sulama ve özellikle boşaltma kanallarındaki tortunun temizlenmesi için.geniş ölçüde uygulanan bir yöntemdir. Bu 'uygulama sırasında, tortu ile birlikte yabancıotlar da kanallardan uzaklaştırılmaktadır. Ancak tortu sorunu olmayan ya da debide önemli ölçü­de düşmelere neden olmayacak kadar az olan kanallarda, yalnızca yabancıotlara karşı bu yöntemin uygulanması ekonomik olmamaktadır.

Makinalı temizliklerin, kimyasal savaşım yöntemleri ile birlikte düzenli bir bi­çimde uygulanması sonucunda, tortu birikimi düşük bir düzeye indirilebilir ve temizlik­ler arasındaki sürenin uzaması sağlanabilir. Genel bir ilke olarak, makinalı temizliklerin tüm kanalı kapsayacak biçimde ve kanal başlangıcından kanal sonuna doğru yapılması, özellikle sulama kanallarındaki tortu temizliklerinin sulama mevsimi dışında gerçekleş­tirilmesi, makinalı temizliklerden sonra gelişecek yabancıotlara karşı kimyasal savaşım yöntemlerinin uygulanması gerekir.

6.3.2. Biçme

Biçme,çeşitli su kaynakları ve özellikle boşaltma kanallarında gelişen suüstü ve sualtı yabancıotlarına karşı, el aletleri ya da makinalarla uygulanan, yaygın bir yöntem­dir. Biçme yabancıotları iki şekilde etkilemektedir. Zamanında yapılan biçmelerle tohum oluşumu önlenerek, yinelenen biçmelerle de çokyıllık yabancıotların yedek besin depolamaları engellenerek, yoğunlukları düşürülebilmektedir.

Biçme etkili ve çevre sorunları açısından kimyasal savaşıma göre daha az sakın­calı bir yöntem olmakla birlikte; uygulanması zaman almakta, etki süresi yetersiz kal­makta ve sık sık yinelenmesi gerektiğinden, pahalıya malolmaktadır.

Su yabancıotlarının biçilebilmesi için, biçme araçları çeşitli su araçlarına takıla­rak, değişik tip ve kapasitede biçme kayıkları üretilmiştir. Biçilip su yüzeyine çıkan ya­bancıotların, toplanıp kıyıya taşınması için de, bu kayıklar yardımcı aletlerle donatıl­mıştır.

Biçme kayıkları doğal ve yapay göller ile regülatör membalarında kullanılabil­mektedir. Sulama ve boşaltma kanallarında ise gerek su derinliği gerekse sanat yapıları yüzünden kullanım güçlükleri bulunmaktadır.

6.3.2.1. Biçme Zamanı ve Sayısı

Suüstü yabancıotlarına karşı; kıyı bölgelerde yılda en az iki; iç bölgelerde en az bir biçme gerekmektedir.

Biçme uygulamasının yılda i kez yapılması durumunda en uygun biçme zama­nı, çiçeklenmenin % 50' sinin tamamlandığı dönemdir. Bu dönem bölgelere göre değişe­bilir.

Biçme uygulamasının yılda 2 kez ya da daha çok yapılması durumunda: ilk biçme zamanı; bitki boy ve çaplarında değişimin en az düzeye indiği çiçeklenme öncesi (Temmuz başı) dönemdir. ikinci biçme, bitkilerin gelişme durumlarına göre ilk biçme­den iki ay sonra (Eylül başı) yapılabilir. ikinci ve üçüncü biçmelerin kesin zamanları bit­kilerin gelişme durumuna bağlıdır.                                                       .

Biçme uygulamalarında yabancıot yoğunluğu istenilen düzeye ininceye kadar biçme uygulamalarının sürdürülmesi, gerekmektedir.

6.4 . Biyolojik Mücadele

Bkz. "Su Yabancıotları ile Biyolojik Mücadele “

6.5. Kimyasal Mücadele

6.5.1. ilaçlama Zamanının Tespiti

Suüstü yabancıotlarına karşı en uygun ilaçlama zamanı, bu yabancıotların to­humlarının oluşmadığı ve toprakaltı gövdelerindeki besin maddelerinin en düşük dü­zeyde olduğu, çiçeklenme dönemidir. özellikle saz ve kamışlarda başak (kafa)'ların %50' sinin görüldüğü dönem ilaçlamalar için uygundur.

Çeşitli nedenlerle ve özellikle kültür bitkilerine ilaç kaçağı olasılığı söz konusu olduğunda, tarlalarda kültür bitkisinin bulunmadığı ve yabancıotların genç dönemde ol­dukları ilkbahar ile yabancıotIarın iyice gelişmiş oldukları sonbaharda ilaçlama yapıla­bilir.

ilaçlamalar, uygun devrede yapılmışsa 2 yılda bir ilaçlama yeterlidir. Erken ya­pılan ilaçlamalarda, sonbaharda ikinci bir ilaçlama gerekebilir.

6.5.2. Kullanılacak ilaçlar ve Dozları

Bakınız (Kullanılan Etkili Madde)

6.5.3. ilaçlama Tekniği

Glyphosate bileşimli ilaçlar, yapraklar aracılığı ile bitki bünyesine alınarak, kökler ve toprakaltı gövdelerine taşınmakta ve etkili olmaktadır. Bu nedenle ilaçlar su ile karıştırılarak yabancıotIarın topraküstü bölümlerine püskürtülür.

Kaplama ilaçlamalarda dekara en çok 50 i ilaçlı su kullanılır. Püskürtme hacmi­nin olabildiğince düşük düzeye indirilmesi, etki açısından olumlu sonuç verir.

Yerel (öbek uygulaması) uygulamalarda % 1.0-1.5 (100 l suya 1.0 yada 1.5 l ilaç)’luk karışım kullanılır.

ilaçlı suyun hazırlanması için; püskürtücü deposu önce yarıya kadar su ile doldurulur. ilaçlamalarda kullanılan suyun temiz olmasına özen gösterilmelidir.

Uygulamalardan başarılı sonuç alınabilmesi için, ilaçlı su, yabancıotIarın topra­küstü bölümlerinin tümünü ıslatacak ancak bitki yüzeyinden akmayacak şekilde püskür­tülmelidir. Püskürtme düşük basınç (en çok 2.8 kg/cm2) ve büyük çaplı (en az 0.8 mm), yelpaze tipi memelerle yapılarak küçük zerrelerin ve dolayısıyla, ilaç kaçaklarının ortaya çıkması önlenmelidir.

Suüstü yabancıotu uygulamalarında, çevredeki ürünlere, içme ve çeşitli gerek­sinmeler için kullanılan su ve sulama suyuna ilaç bulaşmaması için gerekli önlemler alınmalıdır.

Glyphosate bileşimli ilaç uygulamalarından sonra, 2 saat içinde yağış düşmesi durumunda ilaçlama yinelenmelidir.

Suüstü yabancıotlarına karşı yapılan uygulamalarda, ilaçlamaların kanal sonun­dan, kanal başlangıcına doğru yapılması, bir kıyıdan karşı kıyıya ilaç sıkılmaması, suya karışabilecek ilaç miktarlarının düşük düzeyde kalması için zorunludur.

6.5.4.Uygulama ile ilgili Yasaklama ve Kısıtlamalar

Glyphosate bileşimli ilaçlarla yapılan uygulamalarda, uygulama alanındaki suyun kullanımında kısıtlama yoktur. Ancak uygulamalarda, uygulama yöntemleri bölü­münde verilen kurallara uyularak, ilaçlı suyun doğrudan kanal suyuna karışması engel­lenmelidir.

Uygulamalarda çevredeki kültür bitkilerine ilaç kaçaklarının kesinlikle önlenmesi gerekmektedir.

Toprak sulama kanallarındaki uygulamaların, sulama mevsimi dışında gerçek­leştirilmesi zorunludur.

6.5.5 . Uygulamaların Değerlendirilmesi

Suüstü yabancıotlarına karşı yapılan ilaç uygulamalarında etki ile ilgili ilk belir­tiler, yabancıotların gelişme dönemlerine ve iklim koşullarına bağlı olarak, 1-3 ay sonra görülmektedir. Ancak suüstü yabancıotlarına karşı yapılan uygulamalarda, ilaçların etki­si konusunda kesin değerlendirme, uygulamanın üzerinden 1 kış mevsimi geçtikten sonra yapılmalıdır. Uygulama sonucunda kuruyan bitkilerin, uygulamanın üzerinden i kış mevsimi geçmeden, biçme ya da yakma yöntemi ile uzaklaştırılmaması gerekir. Bu işlemler ilaçların etkinliğini azaltmaktadır.

ilacın etki süresini belirleyebilmek için etki ile ilgili gözlemlerin 2. ve 3. yıllarda da sürdürülmesi gerekmektedir. Bu süre genellikle 2 yıldır.

Biçme uygulamalarında, ilk biçme uygulamasından sonra yabancıotların geliş­mesi izlenerek, aynı yıl içinde ikinci ve üçüncü biçmenin yapılıp yapılmayacağına karar verilmelidir.Biçme uygulaması sonuçları, daha sonraki yıllar izlenerek yabancıot yoğun­luk düzeyleri ve biçmeye son verilecek zaman belirlenmelidir.