Tarım Kütüphanesi

SOĞAN (Allium cepa L) TARLALARINDA YABANCIOTLAR

SOĞAN (Allium cepa L) TARLALARINDA YABANCIOTLAR

1. SORUN OLAN YABANCIOTLAR

1.1. Tek Yıllık Yabancıotlar

Bilimsel Adı	Türkçe Adı	Familyası
Amaranthus retrqflexus L. A. alhus L. Anagallis arvensis L. A. foemina Miller Anthemis arvensis L. Atriplexpatula L. Bifora radians Bieb. Chenopodium albüm L. Datura stramonium L. Galium aperine L. Heliotropium europaeum L. Malva neglecta Wallr. Matricaria chamomilla L. Mercurialis annua L. Mvagrum perfoliatum L. Papaver rhoeas L. P. aviculare L. Portıdaca oleraceae L. Ranunculus arvcnse L. Raphanus raphanisturum L. Senecio vulgaris L. Sinapis arvensis L. Sisymbrİum altissimum L. Solanum nigrum L. Soncus oleraceus L. Trihulus terrcstris L. Xanthium spinosum L. X. strumarium L. Veronica persicaria Pairet Vicia sativa L.   1.1.2. Tek yıllık dar yapraklılar Alopecurus mvosuroides Huds Avenasterilis L. Avena fatua L. Bromtıs teciorum L. Digitaria sanguinalis (L.) Scop. Echinochloa crus-galli (L.) P.B. Poa amma L. Phalahs paradoxa L. Setaria viridis (L.) P.B. Setaria verticiliata (L.) P.B. 1.2. Çok Yıllık Yabancı Otlar 1.2.1. Çok yıllık geniş yapraklılar   Aristolochia mauramm L. Cirsiutn arvense (L.) Scop. Convohuhıs arvensis L. Geranium tuberosum L. Lactuca serriola L. Meîilotus offıcinalis L. Polygonum  convolvulus L. Solanum dıdcamara L.   1.2.2. Çok yıllık dar yapraklılar Cynodon dactylon (L.) Pers Cyperus rotundus L. Phragmites austraiis (Cav)Steudel. Sorghum halepense(L.) Pers	Kırmızı köklü Tilkikuyruğu Horozibiği Farekulağı Zehirli Farekulağı Tarla köpek papatyası Kara pazı Kokarot Sirken Şeytan elması Dil kanatan Bozot Ebegümeci Hakiki papatya Yer fesleğeni Gönül hardalı Gelincik Madımak Semizotu Düğün çiçeği Yabani turp İmam kavuğu Yabani hardal Süpürge otu Köpek üzümü Adi eşek marulu Demir dikeni Zincir pıtrağı Domuz pıtrağı Yavşan otu Yabani fiğ     Tilkikuyruğu Kısır yabani yulaf Yabani yulaf Püsküllü çayır Çatalotu Darıcan Tavşanbıyığı Kuşyemi Dikenli kirpi darı Yapışkan ot       Loğusa otu Köygöçüren Tarla sarmaşığı Yumrulu jeranyum Dikenli yabani marul Kokulu sarıyonca Sarm. Çobandeğneği Odunsu köpek üzümü     Köpekdişi ayrığı Topalak Kamış Kanyaş	Amaranthaceae Amaranthaceae Primulaceae Primulaceae Compositae Chenopodiaceae Umbelliferae Chenopodiaceae Solanaceae Rubiaceae Boraginaceae Malvaceae Compositae Euphorbiaceae Cruciferae Papaveraceae Polygonaceae Portulacaceae Ranunculaceae Cruciferae Compositae Cruciferae Cruciferae Solanaceae Compositae Zygophyllaceae Compositae Compositae Scrophulariaceae Leguminosae     Gramineae Gramineae Gramineae Gramineae Gramineae Gramineae Gramineae Gramineae Gramineae Gramineae       Aristolochiaceae Compositae Convolvulaceae Geraniaceae Compositae Leguminosae Polygonaceae Solanaceae     Gramineae Cyperaceae Gramineae Gramineae

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2. ZARAR ŞEKLİ VE EKONOMİK öNEMİ

Ülkemizde soğan tarımı arpacık ve tohumdan baş soğan, tohumdan arpacık so­ğanı ve baş soğandan tohum elde etme şeklinde değişik amaçlara yönelik olarak yapıl­maktadır. Bütün yetiştirme alanlarında çeşitli familyalardan pek çok yabancıot sorun yaratmaktadır. Yabancıotlar genellikle soğan bitkisi ile aynı zamanda veya daha sonra çimlenieler.

Soğanlarda yabanclOtların neden olduğu zararlardan en önemlisi, kültür bitkisi ile su, ıŞık, mineral besin maddeleri ve Ediden yararlanma yönünden olan rekabetIeri­dir. özellikle tohumdan yapılan üretimde rekabet nedeni ile meydana gelen ürün azalma­sı çok fazladır. Zira yabancıotlar kısa zamanda gelişmekte ve verimi etkilemektedir. Dışülkelerde yapılan çalışmalarda soğanın, yabancıot çeşit ve yoğunluğuna bağlı olarak bütün gelişme devresi içinde yabancıotlardan etkilendiği ancak en fazla rekabetin, yıllık yabancıotların baskın olması halinde ilk 1.5 - 2 aylık devrede olduğu ortaya konmuştur. Bu dönemde yapılacak mekaniksel veya kimyasal mücadele ürünü güven altında tutacak­tır. Yaptığımız çalışmalarda ot alımı yapılmayan veya geç ot alımı yapılan tarla\< ürün ağırlık olarak % 20 - 100 oranında kayba uğrarken kalite bakımından da küçük soğan oluştuğu,ortaya konmuştur.

3. MÜCADELESİ

3.1. Kültürel önlemler

3.1.1. Koruyucu önlemler

-  Soğan, kök sisteminin yüzeyseloluşu, fazla boylanmayan ve örtü oluşturmayan gelişimi nedeni ile gelişiminin hemen hemen her devresinde yababancıot rekabetinden etkilenen bir kültür bitkisidir. Yabancıotların çoğalma ve yayılmalarında ve bunlar mücadelesinde karşılaşılan güçlükler dikkate alındığında bazı koruyucu önlemlere g dilmesinde fayda vardır. Bunlarda:

- Temiz tohumluk kullanmak,

- Yabancıotları tohum vermeden önce imha etmek,

- Kullanılan tarım aletlerini, traktör, tırmık, pulluk, diskaro v.s. gibi bulaşık sahalardan çıkmadan önce iyice temizlemek,

- Sulama kanallarını temiz tutmak ve böylece sulanan tarlalara ot tohumların veya parçalarının taşınmasını önlemek.

- İyice yanmış çiftlik gübresi kullanmak.

3.1.2. Toprak İşlemesi

Değişik tarım aletleri ile toprağın sürülmesi yabancıotlarla mücadelede oldukça etkili bir yöntemdir. Bu gaye için kazayağı, puluk, kültüvatör, diskaro, tırmık V.s. gibi aletler kullanılmaktadır. Sürümün belli başlı fonksiyonu toprağın fiziksel ve kimyasal niteliklerini zenginleştirme yanında yabancıotları da imha etmektir. Sürüm yabancıotları kurutarak öldürecek kadar derin ve zamanında yapılmalıdır. Bu yöntemle tek yıllık ya­bancıotlarda daha iyi sonuç alınmaktadır. Çok yıllık yabancıotlarda ise yüzlek köklü olanlar sürümle azaltılabilir. Ancak bunların toprak altı gövdelerinin topraktan çıkarılıp toprak yüzünde kuruyarak ölmeleri sağlanmalıdır. Aksi halde sürümü takiben toprak al­tında gömülü kalan bitki artıkları yeni bitkileri oluşturur. Derin köklü, çok yıllıklar ör­neğin tarla sarmaşığı, köygöçüren ayrık, V.s. gibi bir kaç yıl mevsim boyunca tekrarlana­cak toprak sürümü ile kök rizom ve stolonlarındaki yedek besin maddelerine ait kısımlarının ve gelişen üst aksamlarının devamlı tahrip edilmesi neticesi kontrol edile­bilir.

3.1.3. Ekim Nöbeti

Ekim nöbeti bazı yabancıotların gelişim ve yayılma yeteneklerini önler. Genel­likle her kültür bitkisinin kendine özgü yabancıotları vardır. Bu bakından aynı bitkinin her sene arka arkaya aynı yerde yetiştirilmesi ile bu yabancıot çeşitleri yoğunluk kaza­nır. Bu bakımdan ekim nöbeti ile kültür bitkilerine yabancıot çeşitlerinin kolaylıkla uyum sağlayamayacağı düzenli bir gelisim sağlanır.

3.1.4. Yabancıotların Elle Alınması veya Çapalama

Yetiştiricilerin her zaman için uyguladıkları pratik bir yöntemdir. Kültür çapası dışında özellikle yağışlı bölgelerde 2-3 kez yabancıotların elimine etmek gayesiyle ot alımı yapılır. Tek yıllık yabancıotlarda daha başarılı olmakla beraber derin köklü çok yıllık bitkilere karşı yetersiz kalmaktadır. Zira ot alımı sırasında bu gibi otların toprak altında kalan veya koparılıp tarlada bırakılan parçaları yeniden köklenip yeni bitkilerin oluşmasına neden olur. Çapalama zamanında yapılmadığı takdirde ot rekabeti nedeniyle üründa azalmalara neden olur. Çapa veya elle ot alımı, arpacıktan baş soğan yetiştirme­de soğanların belli aralıklarla dikilmeleri nedeniyle daha kolay uygulanabilmektedir. Ancak tohumdan arpacık veya baş soğan yetiştirme alanlarında( ekim sık yapıldığından ) çapadan çok elle ot alımı yapılır. Bu işlemler sırasında genç soğan bitkilerin de otlara beraber sökülebileceğinden dikkat edilmesi gerekir. Ot alımı yabancıotların görülmesi ile beraber mutlaka yapılmalıdır. Aksi halde kısa zamanda gelişen otlar kültür bitkisini baskı altına alarak onların gelişmesine engel olur.

3.2. Kimyasal Mücadele

Soğanlarda yabancıotlara karşı mücadelede diğer bir yöntemde kimyasal müca­deledir.

Genellikle tek yıllık yabancıotlarda daha etkilidir. önerilen iIaçlara karşı çok yıllık yabancıotların mukavim olması bu otların baskın olduğu tarlalarda çapaya gerek­sinim göstermektedir. Bu bakımdan ilaçlar kullanılırken tarlada baskın ot çeşitlerinin uygulayıcılar tarafından bilinmesinde fayda vardır. Bu gibi hallerde çapa veya elle otl alınması daha ekonomik olmaktadır. Ancak kimyasal mücadeleden sonra da bir defa uy­gulanacak çapalama veya el ile ot alımı, ürünü güven altında tutması bakımından önem­lidir.

3.2.1. ilaçlama Zamanının Tespiti

3.2.1.1. Tohumdan Arpacık ve Baş Soğan Yetiştirmede a) Çıkış öncesi ilaçlama;

Tohum ekildikten sonra henüz çimlenme olmadan toprak yüzüne uygulanan ilaç­lama şeklidir.

b) Çıkış Sonrası ilaçlama;

Soğan bitkilerinde kökler iyice geliştikten sonra 2-4 yapraklı oldukları devrede (5 - 10 cm boyunda) ve yabancıotların genç devrelerinde iken yapılan uygulamadır.

3.2.1.2. Arpacıktan Baş Soğan Yetiştirmede:

a) Dikim öncesi ilaçlama;

Soğan dikimi için hazırlanmış toprağa ilaç uygulanır. Diskaro ve tırmık yardımı ile 5-7 cm derinliğe karıştırıldıktan sonra arpacık dikilir.

b) Çıkış öncesi ilaçlama;

Arpacık soğanı dikildikten sonra soğan ve yabancıotlar çimlenmeden önce top­rak yüzüne yapılan uygulamadır.

c) Çıkış Sonrası ilaçlama;

Soğanlar 10-15 cm boyunda veya 2-5 yapraklı devreleri arasında yabancıotlar ise 2-6 yapraklı oldukları genç devrelerinde iken yapılan uygulamadır.

3.2.2. Kullanılacak ilaçlar ve Dozları

Bakınız (Kullanılan Etkili Madde)

3.2.3. ilaçlama Tekniği

Yabancıot mücadelesinde istenilen sonuca ulaşabilmek için şu hususlara dikkat edilmelidir;

Tohumdan arpacık ve baş soğan yetiştirmede çıkış öncesi önerilen ilaçlar tohum ekiminden sonra yabancıotlar ve soğanlar çimlenmeden uygulanmalıdır.

Dikim öncesi arpacık soğandan baş soğan yetiştirmede öğütlenen ilaçlar, dikim­den önce toprağa uygulanıp diskaro ve tırmık yardımı ile toprağa 5-7 cm derinliğine kadar karıştırılmalıdır. Daha sonra arpacık dikimi yapılmalıdır.

Ekim sonrası tohum ve arpacık soğanda kullanılan ilaçlarda, toprağın iyi sürülüp keseksiz olmasına dikkat edilmelidir. ilaçlama toprak tavında iken yapılmalıdır.

Çıkış sonrası yapılacak ilaçlamalarda yabancıotların fazla gelişmemiş olması­na dikkat edilmelidir. özellikle tohum tavalarında genç soğan fideciklerinde yapraklar iyice geliştikten sonra ilaçlama yapılmalıdır. özellikle 2 yapraktan 6 yaprak devresine kadar ilaç uygulamaları yapılabilir.

Belli bir alana verilecek ilaç dozunun o alana yeknesak bir şekilde atılmasına dikkat edilmelidir. Bunun içinde kullanılacak aletlerle önceden bir kalbrasyon yapılması şarttır.İlaçlı alanlardan ikinci kez geçilmemelidir.

ilaçlama rüzgarsız, sakin havada yapılmalı sıcaklık 25 C'nin üstünde olmalıdır.

Facebook'ta Yayınla>