(Hemiptera: Cicadellidae)
1. TANIMI VE YAŞAYIŞI
Şıralızenk erginleri 3-4 mm boyunda ve sarımtırak yeşil renklidirler. Baş kısmı geniş ve vücudu üçgen görünümündedir . Rahatsız edildiklerinde sıçrar veya kısa uçuş yaparlar. Nimfler 3.0-3.5 mm boyunda olup, sarı renklidir. Erginde olduğu gibi başı büyükçe ve vücudu üçgenimsidir. Yan yan yürüyerek hareket ederler. Yumurtaları beyaz renkli, iğ biçiminde ve 0.8 mm uzunluğundadır.
Kışı ergin olarak genellikle yaşlı ağaçların gövdelerinde yarık ve çatlaklarda geçirirler. Erginler şubat ayı başlarından itibaren güneşli havalarda ağaçlar üzerinde güneşlenirken görülebilir ve nisan ayı başlarında da tamamen aktif duruma geçerler. Kışlaktan çıkan erginler, sürgünlerin henüz patlamamış tomurcukları üzerinde beslenerek nisan ayı ortalarından itibaren yeni oluşmaya başlayan sürgünlere, daha sonra yaprak saplarına; meyve salkımları oluştuktan sonra yumurtalarının büyük bir çoğunluğunu meyve salkımı saplarına bırakırlar. Yumurtalar doku içine, çoğunlukla dikine olarak ve genellikle gruplar halinde bırakılır. Bazen tek tek bırakılmış yumurtalara da rastlanır. Yumurta bırakılan yerler birkaç gün içinde esmerleşerek kendini belli eder. Yaz aylarında oluşacak Şıralızenk yoğunluğu, bu yumurta izlerinin kontrolünden anlaşılır. Erginlerin yumurtlama süresi 35-40 gün kadar sürer. Yumurtalar 8-10 gün içinde açılarak nimfler çıkarlar. Nimfler beslenmek üzere cumbalara (meyve salkımı) giderler. Yumurtalarda açılma oranı mayıs ayında en yüksek düzeye ulaşır. Meyve salkımlarında beslenen nimfler 5 gömlek değiştirerek 45 günde ergin olurlar. İlk erginler haziran ayının ilk haftasında görülür. Erginler ağaçlar üzerinde toplu olarak ve güneşin aksi yönünde bulunur. Bütün yaz boyunca ağaçlar üzerinde görülür ve sonbaharda da kışlağa çekilirler. Şıralızenk erginleri kışlama sırasında tam uyuşuk değildir ve ağaç kabukları kaldırılınca hemen aktif duruma geçerler. Yılda bir döl verir.
2. ZARAR ŞEKLİ, EKONOMİK öNEMİ VE YAYILIŞI
Ergin ve nimfler, bitkinin taze sürgün, yaprak, meyve sapları ve meyvelerinde emgi yaparak beslenirler. Bu beslenme sırasında bitkinin önemli oranda özsuyu kaybına neden olurlar. Ayrıca zararlının çıkardığı tatlımsı salgı maddesi yapraklara bulaşarak fumajin oluşumuna neden olurlar. Bu fumajin gözenekleri kapatır ve özümlemeyi önler.
Zararlının epidemi yaptığı yıllarda, bir yıl sonra ürün verecek meyve gözlerinin tamamının dökülmeleri sonucu ürün kaybı %100 e ulaşabilir. Ayrıca zararlının sürekli bitkinin özsuyunu emerek beslenmesinden dolayı da ağaçlarda genel bir durgunluk ve zayıflık görülür.
Ülkemizde antepfıstığı yetiştirilen tüm bölgelerde yaygındır.
3. KONUKÇULARI
Zararlının konukçusu antepfıstığıdır.
4. DOĞAL DÜŞMANLARI VE ETKİNLİKLERİ
Şıralızenk'in parazitoit ve predatörü saptanamamıştır.
5. MÜCADELESİ
5.1. Kimyasal Mücadele
5.1.1. İlaçlama zamanı
Zararlıya karşı yaz ilaçlaması veya kış ilaçlaması olmak Üzere iki dönemde kimyasal mücadele yapılabilir.
Yaz aylarında kimyasal mücadelede hedef nimflerdir. Nimflere karşı yapılacak ilaçlama zamanını belirlemek için; 10 ağaçta 100 meyve salkımı kontrol edilir ve meyve salkımı başına 25 yumurta izi sayıldığında ilaçlama yapılması gerektiğine karar verilir. Yumurtaların %50 oranında açıldığı mayıs ortası ile haziranın ilk haftası arasında kimyasal mücadele yapılır.
Kış aylarında kimyasal mücadelede hedef erginlerdir. Erginlere karşı yapacağımız mücadele; şubat-mart aylarının güneşli günlerinde, erginlerin güneşlenmek için sürgünler üzerinde bulunduğu ve hava sıcaklığının 5°C nin üzerinde olduğu ve gözler patlamadan 20 gün önce yapılmalıdır
5.1.2. Kullanılacak bitki koruma ürünleri ve dozları
Bakanlık tarafından yayınlanan Bitki Koruma Ürünleri kitabında tavsiye edilen bitki koruma ürünleri ve dozları kullanılır.
5.1.3. Kullanılacak alet ve makineler
İlaçlamada, hidrolik bahçe pülverizatörü veya motorlu bahçe pülverizatörü, kullanılır.
5.1.4. İlaçlama tekniği
Kış ilaçlamasında ağaçlarda sürgünler ve gövdeler ilaçla iyice kaplanacak şekilde; yaz ilaçlamasında ise özellikle cumbaların iyice ilaçla teması sağlanacak şekilde uygulama yapılmalıdır.
Facebook'ta Yayınla>