Tarım Kütüphanesi

Şarka Virüs Hastalığı

(Plumpoxpotyvirus (PPV))

Tanımı ve Yaşayışı

Virüs hastalık etmeni Plumpoxpotyvirus (PPV)‘tür. Sert çekirdekli meyve aÄŸaçları ve badem bitkileri virüsün konukçusu olmakla birlikte virüse karşı hassasiyet çeÅŸitten çeÅŸide farklılık görülebilmektedir. PPV ve vejatatif üretim materyali ile uzun mesafeler kat etmektedir. Bahçe içerisinde ve bahçeler arsında ise çok sayıda yaprak biti (muhtemelen bütün yaprakbitleri) ile non-persistent yolla yayılmaktadır. Virüsün tohum ile taşındığına dair bir rapor olmasına raÄŸmen kesin kanıtlar mevcut deÄŸildir.

Zararlı Olduğu Bitkiler ve Zarar Şekli

Hastalık belirtileri, çiçeklerde ki belirtiler çiçek petallerinde koyu pembe çizgiler şeklinde, yapraklarda Yaprak damarları etrafında açık yeşil renk değişikliği (damar sarılığı), damar bantlaşması, sarıdan açık yeşile değişen halka ve lekeler, çizgi ve bantlar tipik belirtileridir. Meyvede ise meyve yüzeyindeki soluk sarı halka ve çizgi şeklindeki belirtiler tipiktir. Özellikle de kayısılarda şiddetli deformasyonlar Erik ve kayısıların meyve etinde kahverengileşme görülür. En tipik belirtilerden birisi de kayısılarda, avrupa kökenli eriklerde ve kirazda erken meyve dökümdür. Japon eriklerinde ve şeftalilerde halkalı lekeler tipiktir. Çekirdeğin üzerinde halkalı leke, açık renkte lekeler ve çizgiler görülür.

Şekil 21. Şarka virüs hastalığının A çiçek, B C yaprak, D E meyve ve F meyve çekirdeğinde ki belirtileri

Kültürel Mücadele

Åžarka virüsü, iç ve dış karantinaya tabi bir hastalık olup, hastalığın bulunmadığı bölgelere hastalığın tespit edildiÄŸi alanlarda fidan getirilmemesi büyük  önem arz etmektedir. Karantinada yer alan bu etmen için en önemli mücadele hastalık kaynağının ortadan kaldırılmasıdır. Bunun için öncelikle fidanlıkların bu hastalıklardan ari olması gerekmektedir. Anaç parselleri çevresinde 1 km alan içerisinde bu virüse konukçuluk edecek bitkiler yetiÅŸtirilmemeli ve fidanlıklar ticari bahçelerden en az 100 m uzaklıkta olmalıdır. Anaç parselleri vejetasyon boyunca simptomların en iyi ortaya çıktığı dönemlerde gözlenmeli ve 3-4 yılda bir periyodik olarak serolojik, biyolojik ve moleküler metodlarla dönüşümlü olarak testlenmelidir. Çevrede bulunabilecek yabani prunus türleri (çakal eriÄŸi gibi) ve virüsün konukçusu olan otsu bitkilerde dikkate alınmalıdır. Hastalık etmeni ile mücadelede önemli kriterlerden biride böcek vektörlerle en uygun mücadele dönemi olan vektörün bitki ürerinde olduÄŸu ilkbahar ve son bahar dönemleridir. Bu dönemlerde vektörler yumurta veya ergin halinde bulunabilir. Mücadelede vektörün en hareketli formu olan kanatlı formuna dikkat edilmelidir.

("TEORİDEN PRATİĞE KÜLTÜREL MÜCADELE" kitabından)

(ISBN: 978-605-9175-21-0)