Tarım Kütüphanesi

PATATES TARIMI

ÖNEMİ

Patates insan beslenmesinde en az buğday ve pirinç kadar önemli yer tutan bir bitkidir. Yüksek karbonhidrat miktarı ile Avrupa ve Amerika’da birçok ulusun temel besin kaynağıdır. Ülkemizde de günümüzde cipslik ve sofralık tüketimi gün geçtikçe artmaktadır.

İklim ve toprak isteği:

Genellikle ılıman iklimlerde verim daha fazladır. Kumlu, kumlu-tınlı, süzek havadar topraklarda iyi gelişir. pH seviyesi yükseldikçe verim düşer en uygun pH 6,5-7,5 arasıdır.

Dikimi:

Toprak eğer sonbaharda sürülmemiş veya kış yağışları ile oturmuş ise derince işlenmeli patates yumrularının rahatça gelişebileceği bir toprak yapısı hazırlanmaya çalışılmalıdır.

Dikim için toprak sıcaklığı 8-10 dereceye ulaşmalıdır. Bu sıcaklık bölgemizde 15 Nisan-15 Mayıs tarihlerinde sağlanmaktadır.

Tohumluk yumrular orta boy (yaklaşık 50 gr.) olmalı ve yumrular kesilerek dikilmemelidir.Daha iri olan tohumlar hasta yumruların diğerlerine hastalık bulaştırmaması için çamaşır suyu ve su ile hazırlanan karışıma batırılmış bıçaklar ile kesilmelidir Dikim derinliği daha çok toprak nemi ve sıcaklığına bağlı olarak 2-5 cm olmalı. Dikilen yumrular en az 10-15 cm. toprak örtüsüyle örtülmelidir. Nemin yetersiz olduğu durumlarda derin, dikim yapılmalıdır. Sıra arası 70 cm. Sıra üzeri mesafeler ise tohumluk patates üretimi için 20-25 cm. yemeklik patates üretimi için 30-40 cm. olmalıdır. Dikim makineli olarak yapılır ise bakım işleri ve hasat da buna bağlı olarak daha düzenli yapılabilmektedir. Yumru iriliğine göre dekara 200-250 kg yumru hesap edilmelidir.

Dikimden önce patates yumruları mantari hastalıklara ve patates böceğine karşı ilaçlanmalıdır.

Gübreleme:

Patates bitkisi gübrelemeye çok iyi cevap veren besin maddesi eksikliğinde verimi çok düşen bir bitkidir. Patates bitkisinin yumrusu ve üst kısmı ile topraktan kaldırdığı en çok besin maddesi miktarı potasyumdur, ve bir ton yumru ile ve bu yumruyu meydana getiren toprak üstü kısmı ile 8 kg saf Potasyum kaldırılmaktadır. Azot ikinci sırayı alır ve 1 ton ürün oluşumu için 5,5 kg saf azota ihtiyaç vardır. Üçüncü sırada ise fosfor gelmektedir. 1ton patates yumrusunun meydana gelmesi için 1,5 kg Saf Fosfor gerekmektedir. Bu miktarların bilinmesi patates için gübreleme programı ve gübre tavsiyesinin yapılabilmesi için gereklidir. Yapılan toprak tahlili ile hangi gübreden ne kadar kullanılacağına karar verilmelidir.

Yabanı ot mücadelesi ve Boğaz doldurma :

Patates tarımında yabancı ot mücadelesi için kültürel ve kimyasal tedbirler birlikte uygulanmalıdır. Kimyasal yolla ekim öncesi, ekim sonrası çıkış öncesi ve çıkış sonrası ilaçlama imkanı vardır. Tarlamızdaki yabancı ot durumuna göre bunlardan biri tercih edilmelidir. Daha sonra bitkiler 15-20 cm olduğunda 1. çapa ve bitkiler 30-40 cm olduğunda boğaz doldurma yapılmalıdır. Boğaz doldurma sırasında üst gübrelemede yapılabilir.

Sulama:

Bölgemizde patates tarımı ekonomik olarak sulanarak yapılabilmektedir. Sulama yağmurlama yada damla sulama metodu ile yapılmalıdır. Patates bitkisi ürünü olan yumrularını toprak altında büyüttüğü için devamlı tavlı ve su stresi yaşamayan bir toprak yapısı istemektedir. Aksi halde verim düştüğü gibi yumrularda da şekil bozuklukları gözükebilmektedir.

Yumru oluşumundan sonraki, yani yumruların şişmeye başladığı devrede bitkinin çok miktarda suya ihtiyacı bulunmaktadır. Bu devreden itibaren 4-6 gün arayla su verilmesi gerekir. Hasattan 15-20 gün önce, yumruların olgunlaşması ve kabukların pişkinleşmesi için su kesilir. Sökümden 2 gün önce hasatta kolaylık sağlamak için su verilebilir.

Hasat:

Patates hasat zamanını, üretim amacı (tohumluk, yemeklik, turfanda vb.) belirler. Fakat genellikle bitkinin yaprak ve sapları kahverengileşip kuruduğu, yumruların ana bitkiden ayrıldığı ve yumru kabuğunun sertleşip pişkinleştiği zaman hasada girilir. Hasat pullukla elle veya söküm makinesiyle yapılabilir. Ancak en yaygın ve ekonomik yöntem, söküm makinesiyle hasat olmaktadır. Ürünler nemli ise toplanmadan önce bir süre kurutulur. İriliklerine göre boylanan yumrular uygun şartlarda depolanarak daha sonra pazara ulaştırılır.

Hastalık ve zararlıları:

Patates tarımında en önemli hastalık patates siğilidir ve mücadelesi için yapılabilecek tek şey sertifikalı hastalıksız tohumluk kullanmaktır. Patateste görülen mantari hastalıklar ve yaygın olarak bölgemizde görülen patates böceğine karşı kimyasal mücadele teknikleri hakkında bilgi almak için lütfen bizimle irtibata geçiniz.