Mısır Rastığı
(Ustilago maydis (DC) Corda)
Tanımı ve Yaşayışı
Hastalık etmeninin klamidosporları kahve renkli, elipsoit-yuvarlak ÅŸekilli ve üzerleri diken ÅŸeklinde çıkıntılarla kaplıdır. Hastalık ertesi yıla bulaşık toprak ve hastalıklı bitki artıkları ile geçer. Klamidosporların kış ÅŸartlarına çok dayanıklı olduÄŸu ve toprakta 8 yıla kadar canlı kalabildiÄŸi saptanmıştır. Bu sporlar, hastalıklı bitki artıklarını yiyen hayvanların sindirim organlarından canlılıklarını yitirmeden geçerek gübre ile tekrar tarlaya taşınıp enfeksiyon kaynağı olabilirler. Enfeksiyon; rüzgar, yaÄŸmur gibi mekanik yollarla bitki üzerine taşınan sporların doÄŸrudan hücrelere penetrasyonu, ayrıca stomalar veya böcek, insan ve hayvanların açtığı yaralar yoluyla olur. Hastalığın geliÅŸmesi, çevre koÅŸulları ve bitkinin büyüme durumu ile ilgili olup, enfeksiyon ve gal geliÅŸmesi için en uygun sıcaklıklar 18-21°C’ dir. Yağış hastalığın geliÅŸmesinde önemli bir etkendir. Sulama, kurak bölgelerde hastalığın artmasına yol açar. Sekonder enfeksiyonlar hem önceki yıllardan toprakta kalan hem de olgunlaÅŸarak dağılmış gallerdeki sporlarla olmaktadır.
Zararlı Olduğu Bitkiler ve Zarar Şekli
Mısır rastığı, bitkinin yaprak, sap, koçan, püskül ve erkek çiçekleri gibi tüm toprak üstü akşamında gal adı verilen şişkinlikler oluşturur. Özellikle genç, aktif gelişme dönemindeki bitkilerde belirtiler çok şiddetlidir. Galler önceleri sert olup parlak, gri beyaz renkli bir zarla kaplıdır. Olgunlaştıkça zar sararır. Üzerinde çatlaklar meydana gelir, süngerimsi bir hal alır ve içinde bulunan siyah toz şeklindeki klamidosporlar etrafa dağılır. İklim koşullarına, mısır çeşidine ve bitkide oluştuğu yere bağlı olarak galler çeşitli büyüklükte (0.5-20 cm çapta) olurlar. Koçan, erkek çiçekler ve boğumlarda çok zararlıdır. Hastalıklı bitkilerden alınan koçanlardaki daneler çürüklük etmenlerine karşı hassastır. Erken dönemdeki şiddetli enfeksiyonlar bitkinin ölümüne ve koçan çıkmamasına neden olur. Ülkemizde mısır ekilişi yapılan her yerde görülebilmektedir. Hastalık etmeninin tek konukçusu mısır bitkisidir.
Mısır rastığı’nın belirtisi.
Kültürel Mücadele
Hastalıkla mücadele de kullanılan tek yöntem kültürel önlemlerdir. Zararın önlenmesi veya en az düzeye indirilmesi için: Sertifikalı tohumluk kullanılmalı veya hastalığın bulunmadığı alanlardan tohumluk alınmasına dikkat edilmelidir. Mısır rastığının zararlı olduğu yerlerde en az 3-4 yıllık bir ekim nöbeti uygulanmalıdır. Rastık galleri olgunlaşmadan kesilip yok edilmelidir. Rastıklı bitki artıkları ve galler ya çok derine gömülmeli veya yakılmalı, hayvanlara yedirilmemelidir. Böceklerle mücadele edilmeli, bitkinin yaralanması önlenmelidir. Analiz sonuçlarına göre dengeli gübreleme yapılmalı, özellikle gereğinden fazla azotlu gübre vermekten kaçınılmalıdır.
("TEORİDEN PRATİĞE KÜLTÜREL MÜCADELE" kitabından)
(ISBN: 978-605-9175-21-0)
Facebook'ta Yayınla>