Kültür mantarcılığında şapkalı mantar (A. bisporus) en çok yetiştirilen mantar türüdür. Toprak üstünde bulunan beyaz renkli sap ve şapka yenen kısımdır. Toprak altında ise kökleri bulunur. Şapkanın alt kısmında birbirine az çok paralel ince yapılı laneller bulunmaktadır. Bu lanellerin arasında bulunan sporlar gözle görülemeyecek kadar küçüktür ve uygun ortamda çimlenerek miseller oluşturur. Miseller ise ortama yayılarak yoğunlaşır ve mantarları meydana getirirler.
Mantar kendisi için gerekli tüm besin maddelerini bulunduğu ortamdan hazır olarak almak zorundadır. Mantarların beslenmesi için gerekli olan ortam, çeşitli organik (sap, saman, yaprak vb. bitkisel artıklar) maddelerin ayrıştırılması ve bazı elementlerin ilavesi sonucu özel yöntemlerle hazırlanır. özel şekilde hazırlanan bu ortama mantar yetiştiriciliğinde “Kompost” adı verilir.
Mantarların belirli sıcaklık, nem ve havalandırma gibi belirli istekleri vardır. Bu şartlar sağlandığı takdirde yıl boyu mantar üretimi gerçekleştirilebilir. Mantarlar farklı gelişim devrelerinde farklı iklim isteklerine sahiptir.
Misel ön gelişme devresi:
Mantar misellerinin komposta ekiminden missellerin kompast içerisinde geliştiği ve bu komposto misel iplikçikleriyle tamamen kapladığı devredir. Bu devrede missellerin gelişmesi için kompast içerisindeki optimum sıcaklık, 23 -25 derece oda nisbi nemi de % 80-90 oranında olmaladır bu sıcaklık derecesinde misel ön gelişme devresini 12- 15 günde tamamlar.
örtü Toprağı Devresi :
Gelişme dönemini bitiren % 75 -80 misel sarması gercekleşmiş alan kompostun üzerine, daha önce dezenfekte edilmiş takriben 3,5 - 5 cm kalınlığındaki örtü topragı (torf - turba) % 70 nemli olarak kompost yüzeyine serilir.
Toprak örtümünden sonra ilk günlerde ortamsıcaklığı 20 derece civarında olmalıdır. İlk çıkışlar görüldükten sonra sıcaklık 15-17 derece düşürülmelidir. Nem ise % 80-90 olmalıdır. Üst toprağın örtümünden sonra uygun şartlar sağlandığı taktirde yaklaşık 3 hafta sonra ilk çıkış başlar. Takriben 30-60 gün verim devam eder.
Hasat :
Mantar hastalıkları genellikle örtü toprağı örtümünü izleyen 20- 22’ci günlerde başlar. Mantar şapkaları 2,5-5 cm olduğunda hasadı tekniğe uygun olarak yapılmalıdır.
* Mantar loş, ısı ve nem durumu ayarlanabilen, havalandırılması kolay olabilecek yerlerde yetiştirilmelidir.
* Mağaralar, yılın belli mevsimlerinde boş kalan soğuk hava depoları, seralar , evin kullanılmayan bodrum veya kilerlerinde mantar yetiştiriciliği yapılabilir.
* Mantar %90’a yakın su içerir. Yağ ve karbonhidrat miktarı az, proteğin bakımından zengindir. B kompleks ve C vitaminleri bol miktarda bulunur. Kalorisi düşük olup, 100 gr mantar, 20-30 kalori vermektedir. Ayrıca yağ oranını çok az olması nedeniyle mantar iyi bir diyet yemeği olarak önerilmektedir. Yüksek miktarda K, P, Ca ve çok az miktarda da Fe içermektedir. Mantarın muhafaza ve yiyecek olarak değerlendirme alanları oldukça fazladır. Bunlardan taze olarak saklama, konserve işleme, derin dondurma, kurutma, hazır çorba, sos, ketçap ile turşu yapımı en yaygın olanlarıdır.
* Kültür mantarı üretimi son yıllarda hızlı gelişme eğilimindedir. Bu gelişmeye bağlı olarak, kültür mantarı yetiştiriciliğinin genel prensiplerini açıklayan bilgilere duyulan istek de gün geçtikçe artmaktadır.
* Diğer tarım ürünlerine göre oldukça farklı yetiştirme tekniklerinin uygulandığı bu üretim faaliyetinde yüksek verim, kaliteli ürün ve karlı bir üretimin sağlanmasına yardımcı olabilecek bilgileri Tarım İl ve İlçe Müdürlüklerinden temin edebilirsiniz.
Facebook'ta Yayınla>