Halk arasında kepere, gevil, bubu, acıdülek, şeytan karpuzu, karınca gülü, turşu otu gibi yörelere göre değişen adlarla anılmaktadır.
Doğada killi-kireçli- kıraç- çölümsü yerlerde rahatlıkla yetişebilir. Fakir, taşlık, kayalık, toprak miktarı az olan arazilerde yetişmesi, kuraklığa dayanıklılığı tarım dışı kabul edilen bu alanların ekonomik olarak değerlendirilmesinde oldukça uygun bir bitki konumuna getirmektedir.
Çalımsı yapıda, dikenli, dik veya yatık olarak büyüyen kapari bitkisi çok yıllık, kökleri çok derinlere (40 m.) gittiği için eğimli arazilerde erozyon kontrolünde de kullanılabilmektedir. Doğal olarak kurak ve kötü koşullara çok iyi adapte olabilen bu bitkinin yetiştirme alanının da verimli arazilerden değil, diğer bitkiler tarafından değerlendirilemeyen tarım dışı alanlardan seçilmesinde yarar vardır. Böylece hem diğer ürünlerle rekabete girmeyecek, hem de pazar fiyatları ne olursa olsun bitkinin belirli bir alandan ekonomik getirisi olacaktır.
Doğada kendiliğinden yetişmekte olan kapari üretimi genellikle tohumla olmaktadır. Tohumlar ağustos ve eylül aylarında karpuzcuk şeklinde olan meyvalardan elde edilir. Karpuzcukların içi karpuz gibi kırmızı, içindeki saçma tanesinden küçük, kahverengi, olgun tohumlar toplanır. Suyla yıkanıp, güneşte kurutulur. Tohum toplama, meyvaların çatlamaya başladığı, daha tam açılmadığı devrede yapılmalıdır. Kurutulmuş tohumlar bez torba içinde serin ve kuru bir yerde ekim zamanına kadar muhafaza edilir.
Toprak seviyesinden 15-20 cm yükseklikte hazırlanmış fideliğe; eşit oranda yanmış koyun gübresi, orman toprağı ve kumun karıştırılması ile elde edilen harç yayılır. Doğadan toplanan tohumlar fideliğe erken ilkbaharda ekilir. Fidelik, topraktan 10-15 cm yükseklikte düz hazırlanabileceği gibi 15-20 cm mesafeli ve 10 cm derinlikte açılan karıklar oluşturulur. Tohumlar hazırlanan karıkların sırtına tohum boyunun 3-4 katı derinliğe ekilir. Kullanılacak tohum miktarı metrekarede 6-9 gram olacak şekilde ayarlanmalıdır. Ekim sonrası fidelikte düzenli olarak sulama ve ot alma işlemi yapılmalıdır. İlk çıkış (çimlenme) normal şartlarda 25-30 günde olur. Çıkıştan sonra ot alımı, sulama gibi bakım işleri uygulanmalıdır. Sonbaharda topraküstü sürgünleri kuruduktan sonra toprak seviyesinin 2-3 cm üstünden kesilerek üstü toprakla kümbet yapılır. Söküm zamanına kadar fidelikte bırakılır. Kapari yetiştiriciliğinde fidenin tüpte yetiştirilmesi yerine, oluşturulan fideliklerde yetiştirilmesi tavsiye edilir. Tüpte yetiştiricilikte kökün yeterli derinliğe ulaşacak yer bulamama problemleri ortaya çıkabilecektir.
Meyve fidanı dikim zamanında sökülen fideler tarladaki 3x3 m veya 4x4 m. mesafede hazırlanmış çukurların (30x30 veya 40x40 cm) dibine bir miktar yanmış hayvan gübresi konulup, toprakla karıştırıldıktan sonra fidanlar dikilir ve sıkıştırılır. Dikilen fidenin etrafı çanak yapılarak can suyu verilir ve yağmur sularından yararlanılacak şekilde düzenleme yapılır. Su fideye değmemelidir. Dikilen fidelerin üzeri toprakla kümbet şeklinde kapatılmalıdır. Kapari fidanları ilk yıl 1 m’ ye kadar taze sürgün verir, tomurcuk ve çiçek görülür. Ancak ekonomik ürün 2. ve 3. yıldan itibaren elde edilmeye başlanır. Birinci yıl sonunda kıştan önce topraküstü aksamı kuruyunca 5-10 cm pay bırakılarak budanmalıdır. Böylece fidanlar her yıl toprak yüzeyinden yeni sürgünler verecektir. Aşırı gübrelemeden kaçınılmalıdır.
Bitki tam verime 4. yıldan itibaren ulaşıyor ve bitki başına 8-10 kg’a kadar ürün verebiliyor. Bir bitkiden 7-14 günde bir tomurcuk toplanabiliyor. Mayıs- ekim ayları arasında bölgelere göre değişmekle beraber 20 hasat yapılabilmektedir. Bir kişi bir günde 5-20 kg. arasında ürün toplayabilmektedir. Tomurcuklar toplanırken bitki dikenli olduğu için toplayana biraz rahatsızlık verebilir. Toplamada tomurcuk çekmek yerine bağlı olduğu saptan bükülerek toplanmalıdır. Tomurcuk boyları 5 mm. altı, 5-7 mm, 7-9 mm, 9-11 mm gibi olmak üzere gruplandırılmaktadır.Toplanan tomurcuklar ham olarak tüketilmez. Çünkü tomurcuklarda bulunan bir maddeden dolayı acılık vardır. Salamura yapılmak sureti ile bu acılık azaltılmaktadır.
Daha geniş bilgi için en yakın İl ve İlçe Tarım Müdürlüklerine müracaat ediniz. Telefonumuz 0332 322 34 60/151
Facebook'ta Yayınla>