Tarım Kütüphanesi

SÜS BİTKİLERİNİN PAZARLANMASI

Süs bitkileri; kesme çiçekler, iç mekan (saksılı) süs bitkileri, dış mekan süs bitkileri ve doğal çiçek soğanları olmak üzere dört başlık altında incelenmektedir.

Kesme Çiçekler

Kesme çiçek kavramı genellikle buket, sepet, çelenk ve aranjmanlarda kullanılan, çiçek, gonca, dal ve yaprakların taze, kurutulmuş, boyanmış veya ağartılmış olarak kullanıma sunulmuş durumlarını ifade etmektedir.

İç Mekan Süs Bitkileri

Evlerde, bürolarda ve salonlarda iç dekorasyonda yeşil bir mekan oluşturmak için kullanılan bitkilerdir.

- Çiçekli iç mekan (saksılı) süs bitkileri

- Yaprak güzelliği olan iç mekan (saksılı) süs bitkileri

- Kaktüsler olmak üzere 3 guruba ayrılabilirler.

Dış Mekan Süs Bitkileri

Genellikle park ve bahçelerin düzenlenmesinde, karayolu ve metropollerin ağaçlandırılmalarında ve rekreasyon sahalarında kullanılan ağaç, ağaççık, çalı ve otsu bitkilerdir. Doğadaki bütün bitkiler dış mekan süs bitkisi olarak kullanılabilmektedir.

- Geniş yapraklı ağaç, ağaççık ve çalılar,

- İbreli ağaç ve ağaççıklar (Koniferler),

- Yer örtücü, tek ve çok yılık bitkiler,

- Tırmanıcı ve sarılıcı bitkiler,

- Mevsimlik çiçekler, şeklinde gruplandırılabilir.

Doğal Çiçek Soğanları

Doğada kendiliğinden çoğalan toprak altında soğan, yumru ve rizom gibi özelleşmiş organları bulunan otsu bitrkiler olup "geofit" olarak tanımlanmaktadır.

Süs bitkilerinin üretimi artık süs için yapılmıyor. Süs bitkisi üretmenin amacı, üretilen çiçekleri satarak para kazanmak geçimini sağlamaktır. öyleyse süs bitkilerini sadece üretmek bir şey ifade etmez. Üretilen süs bitkilerinin pazarlanması ve paraya dönüşmesi gerekir. İşte burada süs bitkisi üretimi kadar pazarlanarak tüketiciye sunulması da önemlidir.

Pazarlama

Ürünlerin üretilip pazara hazırlandığı aşamada başlar, tüketicinin evinde son bulur. Bu arada ürünler birçok işlemden geçer değişik yollardan ihtiyaç duyan müşteriye erişir.

Süs bitkileri üreticileri önce toprağına ne ekip dikeceğini düşünür, buna sermaye ekleyerek ve emek sarf ederek süs bitkisi üretimine girişir ve tüketicilerin isteklerine uygun çiçek tür ve çeşitlerini yetiştirir. İyi bir pazarlama ile ürünler tüketiciye erişir.

Üreticiler ürünlerini satabilmek için tüketicinin zevklerini, tercihlerini iyi bilmesi ürünlerini ona göre yetiştirmesi gerekir. Tüketicinin satın almak istediği süs bitkisi miktarı “talep”dir.

Süs bitkisi talebini neler etkiler?

- Tüketicinin sayısı,

- Tüketicinin gelir düzeyi,

- Süs bitkilerinin fiyatı,

- Süs bitkisi yerine kullanılan diğer ürünlerin fiyatı,

- Reklamlar ve satış artırıcı faaliyetler.

Yukarıda sayılanlar süs bitkilerinin az veya çok satılmasını etkiler.

Tüketiciler genellikle iki nedenle çiçek kullanır:

özel Günler: Yılbaşı, özel günler (Anneler Günü, öğretmenler Günü, Sevgililer günü), evlenme törenleri, bayramları ile eş dost ziyaretlerinde tüketiciler zorunlu olarak çiçek alırlar ve çiçek satışları bu günlerde artar.

Zevk için: Kişilerin evlerinde, bahçelerinde, bürolarında çiçek kullanması ve çiçek satın almasıdır. Çiçek talebinin gelişmesi bu tip insanların artmasına bağlıdır.

Tüketicilerin tercih ettiği çiçek türleri:

- Mevsimlere

- Fiyatlara

- Kişilerin zevklerine

- İhtiyacın sebebine bağlı olarak değişir.

Üreticiler, tüketicilerin istediği tür ve çeşitleri yetiştirerek, satışları artırırlar. Üretimdeki başarı tüketicinin ihtiyaçlarını istenilen yerde ve istenilen zamanda uygun fiyatla sağlarsa başarılı olur. Modern pazarlamanın amacı bunu sağlamaktır. “Ne üretilirse o satılır” düşüncesi günümüzde artık geçerli değildir.

Üretilen süs bitkilerinin satışa hazırlanması ve tüketicilere ulaştırılmasında bazı kişiler ve kuruluşlar değişik hizmetlerde bulunurlar. Bu hizmetler pazarlamanın görevleridir.

Bir işletmede süs bitkilerine ne gibi pazarlama hizmetleri verilir?

- Çiçekler hasat edilir, saksılar, fidanlar satışa hazırlanır.

- Sınıflandırma, boylandırma yapılır.

- Paket, ambalaj ve muhafaza sağlanır.

- Taşıma ve satış yapılır.

Üretici düzeyinde satışa hazırlanan süs bitkileri hangi kanallardan tüketiciye ulaşır?

- Saksılı bitkiler: Üretici – toptancı – aracı - perakendeci (çiçekçi) - tüketici.

- Dış mekan süs bitkileri: Üretici – toptancı – aracı - ihtiyaç sahibi.

- Kesme çiçekler: Üretici - çiçekçilik kooperatifleri - perakendeci (çiçekçi) - tüketici kanalları ile tüketicilere ulaştırılır.

Bu kanallar uzadıkça masraflar da artar. Ürünün fazla, yerel alıcıların az olduğu ve üretim bölgeleri tüketim merkezlerine uzak olması pazarlama kanallarının uzamasına ve pazarlama masraflarının artmasına neden olur.

Süs bitkileri içerisinde pazarlama ağı en iyi gelişmiş olan kesme çiçeklerdir. Kesme çiçek üreticilerinin çiçek kooperatiflerinin yarattığı pazarlama sistemi ile yükleri azalmıştır. Üreticinin işi çiçeğini sepetine koyup ağzını bağladığı zaman biter. Bundan sonra pazarlama işi çiçekçilik kooperatiflerinindir.

Kesme çiçeklerde pazarlama organizasyonu yürüten ve merkezleri İstanbul’da bulunan iki adet çiçekçilik kooperatifi vardır. Üreticiler bunlardan birisine ortaktır. Ürettiği kesme çiçekleri Üretici - Çiçek Kooperatifleri – Perakendeci - Tüketici kanallarıyla pazarlamasını yapar.

Kooperatifler çiçek satışlarını artırmak ve pazarlama hizmetlerini yaymak için çeşitli illerde çiçek satış borsaları açmıştır. Çiçekler bu borsalarda açık artırma eksiltme biçiminde satılır.

Kesme çiçek pazarlama sistemi nasıl çalışıyor?

Bu sistemde üreticiler ağzını bağladıkları çiçek kasalarını hangi ildeki borsada satılmasını istiyorsa onun adını yazarak toplama merkezlerine bırakır.

Taşıma işini yapan kamyonlar çiçeklerini yükleyerek satış günü sabahı o borsaya götürür ve indirir. Kasalara numara verilir ve satış sırası kura ile tespit edilir. Yüzlerce çiçek kasası ve binlerce çiçek belirlenen sıra ile alıcının önüne yani görücüye çıkar.

Alıcılar sıra sıra dizilmişlerdir. Çiçeklerin satışını yapan “Mezatçı”önüne gelen çiçeklerin iyi ve kötü taraflarını alıcıya söyler. Aynı zamanda fiyatını da söyler. Birden fazla alıcı o malı almak istiyorsa fiyat yükselir ve en yüksek fiyatı verene satılır. Eğer o fiyata alıcı çıkmazsa fiyat düşer. Alıcı çıkana kadar düşme devam eder ve ilk alıcıya satılır. Alıcının adı ve çiçeğin satış faturaları işlenir, satış bittikten sonra fatura örneği ile boş çiçek kasaları yine kamyonlar vasıtasıyla toplama merkezlerine geri getirilir. Üretici fatura örneğinde malının kaça satıldığını öğrenir ve 1-2 ay sonra parasını alır.

Kooperatifler pazarlama hizmetleri karşılığında satış tutarı üzerinden belli oranlarda kesinti yapar. Üretici adına vergi ve stopajı da keserek maliyeye yatırır. Kalanını üreticiye öder.

Kesme çiçek pazarlamasında perakende satışı tezgah ve çiçek dükkanı sahipleri ile gezici satıcılar gerçekleştirmektedir. Kesme çiçek süper marketlere henüz girmemiştir.

Pazarlamada üretici ve tüketiciyi ilgilendiren en önemli olay “fiyat”tır. Fiyatlar arz ve talep kurallarına göre oluşur. Kesme çiçek fiyatları üretimin az olduğu kış aylarında genellikle yüksek olurken Mayıs ortası ve Haziran’da en düşük olur. Bu kış aylarında üretim azalırken talep miktarı fazla değişmediği için böyledir.

Çiçek pazarları çok hareketli ve değişken bir yapıdadır. Çok değişik tür ve çeşitler olması nedeniyle de tüketicilerin önceden kestirilemeyen istekleri olabilir.

Değişik çiçekler, olmayan zamanda pazara sürülürse daha yüksek fiyatla satılırlar.

ÜRETİCİLER öRGÜTLÜ OLMALI

Türkiye'de kesme çiçek pazarlamasında kooperatiflerin etkinliği görülmektedir. örneğin, "S.S. Çiçek Yetişirme ve Satış Kooperatifi" ile "Flora Çiçekçilik Üretim ve Pazarlama Kooperatifi" kesme çiçek üreticilerinin hem üretim girdilerinin temininde hem de satış organizasyonunda aktif rol oynamaktadır.

Saksılı süs bitkileri konusunda üretim yapan üreticiler "Saksılı Süs Bitkileri Üreticileri Derneği" adı altında örgütlenmiş olup, üyelerinin gereksinimleri doğrultusunda faaliyetlerine devam etmektedir.