Dikenlikurt
[Earias insulana Boisd. (Lepidoptera: Noctuidae)]
Tanımı ve Yaşayışı
Erginde ön kanatlar ve baş ilkbaharda parlak yeşil, yaz sonu ve sonbaharda ise sarıdır. Dinlenme halinde kelebeğin kanatları vücuda doğru çekilmiş ve çatı şeklindedir (Şekil 57). Yumurta nar meyvesi şeklinde mavimtrak renkte olup üzerinde boyuna dilimler vardır (Şekil 58). Bir dişi ömrü boyunca 80-200 adet yumurta bırakabilmektedir. Larvanın vücudu gri olup, olgunlaştıkça gri-maviden kavrengine kadar renk tonlarında görülür Üzeri sarı noktalı, sırtta kısa diken şeklinde kıllar vardır.
Yumurtalarını genellikle tek tek tepe sürgünlerine, genç yapraklara ve bitkinin diğer aksamlarına bırakır. Ancak bamya ve yabani bamya çiçeklerinde gruplar halinde yumurtalar görülebilir. Yumurtalardan 3-5 gün içinde genç larvalar çıkar. Zararlı popülasyonu sezonun son yarısında artış gösterir. Koşullara bağlı olarak pupa, larva veya her iki dönemde kışı geçirebilir. Bitkilerin büyümeye başladığı mayıs ayından itibaren kelebek uçuşları başlar. Ülkemizde yılda 4-5 döl verir.
Dikenlikurt ergini ve yumurtası
Zararlı Olduğu Bitkiler ve Zarar Şekli
Pamuk, Hibiscus sp., bamya, ebegümeci önemli konukçuları olarak bildirilmektedir. Dikenlikurt larvaları, sürgün, tarak, çiçek ve kozada zarara neden olmaktadır. Larvalar genel olarak tarağı tepe kısmından delerek içeri girer ve zarar yapar. Zarar gören taraklar dökülür. Dikenlikurt asıl zararını kozada yapar. Yumurtadan yeni çıkan larvalar genellikle kozanın alt yarısından içeri girerek pislikleri dışarı atar. Zarara uğrayan kozalar genellikle hiç açılmaz. Dikenlikurt, epidemi yıllarında mücadele yapılmadığı takdirde % 90’a kadar zarar yapabilir. Son yıllarda Güneydoğu Anadolu Bölgesi pamuk alanlarında zararlının populasyonunda artış gözlenmektedir.
Dikenlikurt larvası ve Dikenlikurt’un kozadaki zararı
Kültürel Mücadele
Tarla temizliği gelecek yılın zararlı popülâsyonunu düşürmede çok önemlidir. Bu nedenle pamuk hasadından sonra tarlada kalan kör kozalı saplar kesilerek derin sürülmeli veya toplanarak yakılmalıdır. Pamuk tarlasının içindeki veya kenarındaki ebegümeci, yabani bamya gibi konukçu olabilecek yabancı otlar yok edilmelidir. Ekim, erken yapılmalıdır. Çünkü zararlının popülasyonu özellikle yaz sonundan itibaren artmaktadır. Erken ekilen bitkiler doğal olarak erken hasada geleceğinden zarar oranı azaltılabilecektir. Geç sulamalardan kaçınılmalıdır.
Pamuk ekiminin yapıldığı tarlalar ile iç içe veya yakın alanlarda bamya yetiştiriciliği yapılmamalıdır.
Hasattan sonra hayvan sürülerini tarlalarda otlatmak, tarlada kalan yeşil ve kör kozaların yenilmesine neden olacağından Dikenlikurt’un kışlayan popülasyonunun azaltılması açısından önemlidir. Ayrıca çiftçiler tarafından yakacak amaçlı toplanan kör kozalı sapların mart ayı sonuna kadar bitirilmesi gerekmektedir.
Dikenlikurt’un ekonomik anlamda zarar oluşturduğu pamuk ekim alanlarında nektarsız ve tüysüz çeşitlerin ekilmesi gerekir. Çünkü pamuk çeşitlerindeki nektarsızlık ve tüysüzlük özelliği bu zararlıya karşı dayanıklılık oluşturabilmektedir. Zararlı nektarsız ve tüysüz özellikteki bitkileri tercih etmemektedir (Khalifa,1979; Burrows ve ark., 1982; Johnie, 1986; Johnie ve ark., 1991; Efil ve ark.,2011).
("TEORİDEN PRATİĞE KÜLTÜREL MÜCADELE" kitabından)
(ISBN: 978-605-9175-21-0)
Facebook'ta Yayınla>