Tarım Kütüphanesi

DESTEKLENEN PROJELER

1. GENEL MÜDÜRLÜKÇE UYGULANAN PROJELER

TEDGEM’ce, Kooperatifler Kanunu’na göre kurulmuş olan tarımsal amaçlı kooperatiflere, yöre ve millî ekonomiye katkı sağlamak amacıyla; tarımsal üretimi ve istihdamı arttırıcı, tarımsal ürünleri değerlendirici, ortaklarına uygun şartlarda girdi sağlayıcı, çiftçilerimizin refah seviyesini yükseltici, tarımsal sanayii geliştirici, el ve ev sanatları ile pazarlama konularında proje konuları verilmekte ve bütçe imkânları ölçüsünde malî yönden desteklenmektedir.

Genel Müdürlüğümüz tarafından kooperatiflerce uygulanmak üzere 13 tip proje hazırlanmış olup talep eden kooperatiflere teknik yardım olarak verilmektedir.

Fizibilite ve tatbikat projeleri Genel Müdürlüğümüzce hazırlanarak geliştirilen bu tip projeler şunlardır:

a. Ortakların Mülkiyetinde Uygulanan Tip Projeler

1-Süt Sığırcılığı

2-Besi Sığırcılığı

3-Damızlık Sığır Yetiştiriciliği

4-Damızlık Koyun Yetiştiriciliği

5-Arıcılık

6-Plâstik Seracılık

7-Kültür Mantarcılığı

b. Diğer Projeler

1- Soğuk Hava Depolu Mandıra

2-Soğuk Hava Deposu

3-Halıcılık

4- Zeytin Salamura

5-Zeytinyağ Fabrikası

6-Çeltik İşleme Fabrikası

Bu projemiz, asgari ekonomik büyüklüklerini kaybetmemek şartıyla, çeşitli ünite büyüklüklerinde desteklenmektedir. Kitabımızda, bunlardan bazılarına örnekler verilecektir.

Ortaklar mülkiyetinde olmasının faydaları: Proje konusu varlığın kooperatif mülkiyetinde olması ve ürünlerin kooperatifin mülkiyeti altında yetiştirilmesi hâlinde ortak kooperatif ilişkisi kurulamamakta ve kooperatifçiliğin ana ilkelerinden olan risturn prensibi çalışmamaktadır. Bu nedenle, kooperatifin sadece girdi temin ederek kooperatif ortaklarına dağıtımı ve ürünlerin kooperatifçe alınarak uygun şartlarda muhafazası ile pazarlanması hizmetlerini verecek biçimde bir organizasyon düşünülmüştür.

Ayrıca, kooperatifler istedikleri takdirde tip projeler dışında özel tarımsal projeleri de uygulayabilirler. Ancak, bu projelere ait fizibilite raporu, tatbikat projeleri ile keşif ve metrajları kooperatifler tarafından hazırlattırılarak onaylanmak üzere Genel Müdürlüğümüze iletilir. Değerlendirme sonucu uygun görülenler onaylanarak uygulayıcı kooperatife ve il müdürlüğüne birer takım gönderilir.

2. UYGULANAN KOOPERATİF YATIRIM PROJELERİ

Kooperatiflerce uygulanan yatırım projeleri şunlardır :

A-Tip Projeler

-Ortakların Mülkiyetinde Uygulanan Tip Projeler

-Uygulamada Olan Diğer Tip Projeler

B-özel Projeler

C-Transfer Programında Yer Alan Yatırım Projeleri

D-Tarımsal Amaçlı Kooperatiflerin Rehabilitasyonu Projesi

A. TİP PROJELER

1. SÜT SIĞIRCILIĞI PROJESİ

Genel Müdürlük, bu proje ile 100 aileye 2’şer baş olmak üzere toplam 200 baş süt sığırı verilmesi için kredi verir. Bu proje ile hedeflenen: Tarımsal kalkınma ve sulama kooperatifleri ile bunların birliklerinin uyguladığı Ortakların Mülkiyetinde 200 Baş Süt Sığırcılığı Projeleri’nin desteklenerek; birim hayvan başından en yüksek süt verimini almak ve bunu işlemek suretiyle, çiftçilerimizin ekonomik ve sosyal seviyelerini yükseltmektir.

Projenin gerekçesi ise: Ülkemizin süt üretiminin arttırılmasına katkıda bulunmak, kırsal kesimde yaşayan yoksul kesimlerin gelir seviyesini arttırmak, ülkemizin süt üretiminin nüfusun beslenmesinde gerekli olan seviyeye ulaştırılmasıdır.

Bu projenin uygulanması ile katma değer yaratılacak, süt ve buzağı elde edilecek, gübre üretilecek ve ortakların her birine gelir sağlanacaktır. Ayrıca çiftçimize istihdam sağlanacaktır.

TEDGEM, 1989 yılından bu yana her yıl Genel Müdürlükçe belirlenen kooperatiflerin süt sığırcılığı projelerini desteklemektedir.

Proje ile kişi başına yıllık süt tüketiminin 135,8 kg/yıl’dan 162,6 kg/yıl‘a yükseltilmesi yönündeki plân hedefine ulaşılmasında, süt üretiminin arttırılması, toplanması ve uygun şartlarda muhafaza edip pazara arzını sağlayarak katkıda bulunacağı gibi, süt üreticilerinin daha verimli çalışması ve emeğinin karşılığını tam olarak almasında etkili olacaktır. Üreticinin kooperatifleştirilmesini özendirmek, sanayinin kaliteli hammadde ihtiyacını karşılamak, aynı zamanda süt üretimini arttırabilmek için, süt sığırcılığının ıslah ve üretim çalışmalarına önem verilmesini sağlayacaktır.

Ayrıca VIII. Beş Yıllık Kalkınma Plânı Hayvancılık özel İhtisas Komisyon Raporu’nda da belirtildiği gibi, Türkiye’de küçük ve büyükbaş hayvancılık sektöründe genellikle küçük aile işletmeleri şeklinde yetiştiricilik yapılmakta, bu nedenle üretim plânlamaları ve organizasyonları yapılamamakta, üretimde dengesiz dağılımlar ortaya çıkmaktadır. BYKP’de ele alınması gereken en önemli hedeflerden birisi; küçük işletmelerin kooperatif, üretici birliği ve benzeri bağımsız örgütler çerçevesinde organize olmasını sağlamak olmalı, ticarî sürü oluşumunu sağlayacak tedbirler alınmalıdır.

Hayvancılık Projesinin Faydası

Beslenme, hayatın her döneminde sağlığın temelini oluşturur. İnsan yavrusu ana karnında annesinden aldığı besinlerle, doğduktan sonra annesinin sütüyle, 6. aydan itibaren de anne sütünün yanında diğer besinlerle büyür ve gelişir, öğrenir ve çalışır.

Gıdalardaki elementlerin en önemli fonksiyonlarından biri, vücuda gerekli enerjiyi sağlamaktır. Bu enerji; karbonhidrat, yağ ve bazen de proteinden sağlanırsa da en önemli enerji kaynağı, karbonhidrat ve yağlardır. Proteinlerin esas görevi, vücut organlarının yapısını tamamlamak ve onarımını yapmaktır. Bu nedenle protein, büyüme ve gelişme için başta gelen besin öğesidir. Protein bütün hayvansal ve bitkisel besinlerde bulunmasına rağmen, miktar ve kalitesi yönünden farklılıklar vardır. Genellikle hayvansal besinlerden elde edilen protein üstün kalitelidir.

Hayvancılık, tarım işletmelerinde yapılan faaliyetlerden biridir. Bu faaliyetin, işletmenin umumî gelirini, dolayısıyla çalışanların refah seviyesini yükseltmedeki etkinliğini arttırmak, hayvancılık politikasının esasını teşkil etmektedir.

Bu projeyle; hayvan ürünlerine gerek tüketiciler ve gerek sanayiciler tarafından duyulan ihtiyacın yurt içinden karşılanabilmesi, ihraç imkânlarının genişlemesi ve genel olarak tarımımızın gelişmesi hedeflenmiştir. Memleketimizde hayat standardının yükselmesiyle artan hayvan ürünleri ihtiyacının karşılanabilmesi için yapılan ithallerin, genel ithalâtımızdaki payı giderek artmakta, bu da daha önemli konularda kullanılması gereken dövizimizin israf edilmesine, çok geniş ve ıslaha elverişli hayvancılık potansiyelimizi değerlendiremiyor duruma düşmemize neden olmaktadır.

Tarım işletmelerinde hayvancılıktan sağlanan gelirin umumî gelirdeki payını arttırmak için girişilecek faaliyetlerin, dolaylı da olsa işletmelerdeki diğer üretim dallarındaki verimliliği de yükselteceği bilinmektedir. Başka bir deyişle, hayvancılık, tarım işletmelerindeki diğer üretim faaliyetlerinin dinamiğini teşkil eder.

Projenin uygulanmasının diğer bir unsuru da üreticilerin teşkilâtlandırılmasıdır ve bu işe damızlıkçı işletmelerden başlanılmalıdır. Bunun için en uygun teşkilât, kooperatiflerdir. Besiciler ve süt üretenler için ayrı ayrı kooperatifler kurulabileceği gibi, projemizde olduğu gibi iki konuyu kapsayan kooperatifler de kurulabilir. Üreticilerin, kooperatife ortak olmakla, gelirleri ve rekabet güçleri artacaktır.

Hayvancılık Projelerinin Kooperatifçilikle İlgisi

Türkiye’nin tarım sektörü bugünkü konumuna Cumhuriyetten sonraki gelişmelerle gelmiştir. İlkel yöntemlerle tek bitki yetiştiren ve kendine üreten işletmelerin yerini, büyük ölçüde modern girdi kullanan, çeşitli ürün yetiştiren ve pazara sunan işletmeler almıştır. Türkiye’de hayvancılık genellikle küçük aile işletmelerinde, diğer tarımsal faaliyetlerle bir bütünlük içinde yürütülür. Bu işletmelerde, hayvancılığın üretim ölçeğinin küçük olmasına rağmen, aile için büyük önemi vardır. Nitekim, hayvancılık faaliyeti; işletmelerde besin kaynağı, nakit ihtiyacının karşılanması, istihdam yaratması ve toprak verimliliğine katkısı gibi işlevleri de yerine getirebilmektedir.

Türkiye’de hayvancılık sektörünün istenilen düzeyde gelişmemesinin sebepleri arasında: Hayvan popülasyonumuzun büyük bir kısmının düşük verimli yerli ırklardan oluşması, yem üretiminin yetersizliği, karma yem fiyatları ile ürün fiyatları arasındaki dengesizlik, hastalıklarla mücadelenin yeterli olmaması, pazarlama sisteminin bozukluğu ve üreticilerin yeterli biçimde örgütlenmemesi önemli bir yer tutmaktadır. Hayvan ve hayvansal ürün yetiştiricileri, gerek üretim girdilerinin (Canlı demirbaş, yem vs gibi) sağlanmasında gerekse ürünleri satarken aracı, tefeci, tüccar, sanayici ve tüketiciler karşısında dengeli bir pazarlık gücüne de sahip değildirler. Yetiştiricilerin her türlü girdiye en uygun şartlarda erişebilmesi ve ürünlerin pazarlanmasında daha güçlü duruma gelerek emeklerinin hakkını alabilmesi için, birleşmek veya örgütlenmek suretiyle, küçük ve dağınık görünümde bulunan hayvancılık işletmelerinin kârlı yapıya dönüştürülmesi mümkün olabilmektedir. Gelişmiş ülkelerde hayvancılık sektörünün genel tarım sektörü içindeki payının bitkisel üretime göre büyük olmasında (% 50-70) yetiştiricilerin bu tip örgütlenmeler yoluyla güçlenmelerinin büyük etkisi vardır.

Birçok üretim alanlarında olduğu gibi süt sığırcılığı yetiştiriciliğinde de kooperatifleşme çok olumlu sonuçlar vermektedir. Küçük yetiştiricilerin tek başına başaramadığı birçok işi kooperatifler başarılı bir şekilde yoluna koyabilmekte ve bunun sonuçları yetiştiricilere iyi kazanç sağlamaktadır.

Süt sığırcılığı ırkının ıslahı, bakım ve beslemenin düzeltilmesi, elde edilen ürünlerin yüksek fiyatla değerlendirilebilmesi için, kooperatifleşme mutlaka gereklidir. Avrupa ülkelerinde, süt sığırı yetiştiricileri bir kooperatif içinde birleşerek kendi problemlerini çözmek ve koyunculuğu kazançlı ve cazip hale sokmak için gayret göstermektedirler. Bu şekil, her zaman rastlanan kooperatif şeklidir.

Bir de kolektif çiftçilik şeklinde kooperatifleşmiş süt sığırcılığına rastlanmaktadır. Süt verimi için yetiştirilen süt sığırlarının iyi bakılması, devamlı verim denetimlerinin sağlanması, seleksiyon yapılması ve nihayet sütlerin tek elden toplanıp işlenmesi bu tip organizasyonla sağlanmaktadır.

Projenin Kuruluş Yeri ve Kapasite Seçimi

Kooperatifin merkezi, projenin kuruluş yeri seçilir.

Süt değerlendirme tesislerine çiğ süt 50 km’lik alan içerindeki süt üretim merkezlerinden sağlandığından, proje, bu tesislere en fazla 50 km uzaklıktaki bölgelere uygulanmalıdır. Ayrıca ulaşım durumu her mevsim için uygun olmalıdır.

Ahırlar toplu olarak bir arazi üzerine inşa edilmeyecektir.

Ekonomik kapasitede kurulan büyük ölçekli süt işleme tesisleri ve çevrelerindeki 50 km alanda kurulacak projeyle, laktasyon döneminde 1-1,25 ton/gün süt üretilecek ve bunlar toplama tankına depolanarak işlenmek üzere sevk edileceklerdir. Süt sığırlarının laktasyon döneminde ortalama verimleri 13 kg/gün dolayında olacağından ve yine günlük 2-2,5 tonluk süt üretiminin, işleme tesisinin soğutma araçlarınca her gün alınacağı varsayıldığından, 200 başlık süt inekçiliği proje kapasitesi uygun görülmüştür.

Proje Uygulayacak Kooperatiflerde Aranacak Şartlar

-Kooperatifler Kanunu’na ve anasözleşmeye aykırı durumu bulunmaması ve ayrıca intibakını yapmış olması,

-Kanunî organlarının teşekkül etmiş ve faal olması,

-Daha önce uyguladığı projelerde başarılı olması,

-Yönetmelik’teki şartları yerine getirebilecek durumda olması,

-Kooperatiflerin krediden faydalanabilmesi için; tüzel kişilikleri adına tapu ya da tescilli, işletme binası için gerekli olan 500 m2 arsasının bulunması veya kadastro geçmemiş yerlerde zilyetlik yoluyla arazi edinmek durumunda iseler, zilyetliğin mahkeme yoluyla tüzel kişilikleri adına tescil edilmiş olması.

Proje Uygulayacak Kooperatif Ortağında Aranacak Şartlar

-Türk vatandaşı olması,

-Esas faaliyetinin çiftçilik olması,

-Oturduğu köy veya kasaba nüfusuna kayıtlı ve kooperatif çalışma alanı içerisinde en az bir yıldır oturuyor olması,

-Kooperatifler Kanunu’na ve anasözleşmeye aykırı bir durumunun bulunmaması,

-Ortaklık şartlarını yerine getirmiş olması (Aidatlarını ödemesi, taahhüdünü yerine getirmesi gibi),

-Daha önce uyguladığı projelerde başarısız olmaması,

-Projenin sabit yatırım tutarının gerektirdiği miktarda özkaynağa sahip olması,

-Sekiz ton kuru yonca veya eşdeğeri yeşil yem üretmeye yeterli tapulu veya adına kayıtlı araziye sahip olması,

-Aile reisi olması ve belgelendirmesi,

-Terör ve anarşi suçlarından hüküm giymemiş olması.

2. BESİ SIĞIRCILIĞI PROJESİ

Gerek tarım işletmeleri gerekse millî ekonomi için en fazla arttırılması gereken hayvan ürünü, ettir. İşte en çok sıkıntısı çekilen, bu sıkıntıyı gidermek için en çok ithal edilen, et ve et hayvanlarıdır. Diğer taraftan, et üretimi arttırılırken diğer bir kısım hayvan ürünü (deri, süt, yapağı) de kendiliğinden artmış olur.

Bu proje ile hedeflenen: 50 kooperatif ortağına 10 baş besi sığırıyla 2 dönem besicilik yaptırılarak tarımsal kalkınma ve sulama kooperatifleri ile bunların birliklerinin uyguladığı Ortakların Mülkiyetinde Besicilik Projeleri desteklenerek besiye alınan birim hayvandan en yüksek verim alınmak suretiyle, çiftçilerimizin ekonomik ve sosyal seviyelerini yükseltmektir.

Bu proje ile katma değer yaratılacaktır. Et, gübre üretilecek ve ortakların her birine aylık gelir sağlanacak, istihdam sağlanacaktır.

Besicilikte başarılı olmak için, yüksek verimli kültür ırkları seçilmelidir.

Çiftçimiz mevcut yapıyı değiştirecek sermayeye sahip değildir. Hayvancılığın geliştirilmesi ve verimliliğinin arttırılması için uygun vadelerde ve faiz oranlarında verilen krediler, besi sığırcılığı işletmelerinin devamlılığını sağlamaktadır.

Hızla artan dünya nüfusu ve buna bağlı olarak insanların artan beslenme ihtiyacının karşılanma zorunluluğu, bugün pek çok ülkede ileriye ait tarımsal potansiyeli arttırma çabalarını doğurmuştur. İnsanların beslenmesinde, hayatın devamında en önemli besinin proteinler olduğu ve protein eksikliğinin başka besin maddeleri ile giderilemeyeceği, yapılan araştırmalarla kesinlik kazanmıştır. Ülkemizde öteden beri en önemli et kaynağının koyun olduğu fikri önplânda idi. Ancak son yıllarda sığır eti tüketiminde büyük artışlar görülmektedir. Bunun en önemli sebeplerinden birisi, sığır etinin ihtiva ettiği maddelerin oranının, insan sıhhati açısından dengeli olması ve sığır etinin koyun etine nazaran daha düşük maliyetle elde edilmesidir. İnsan beslenmesinde önemli rolü olan etin üretimini arttırabilmek için projeli yatırımların teşvik edilmesi gerekmektedir. Bu sebeple Bakanlığımızda, ülkemizdeki et üretimini arttırmak amacıyla kooperatiflere uygulatılmak üzere Ortakların Mülkiyetinde Besi Sığırcılığı projesi hazırlanmıştır. Bu proje ile sağlanacak faydaları şu şekilde özetleyebiliriz :

Besi sığırcılığında pahalı tesislere gerek yoktur. Besi sığırları hava ve yem değişmelerine daha dayanıklıdır.

Besi sığırcılığı yapmakla, süt sığırcılığı için uygun şartların ve bilhassa süt satışı imkânının olmadığı yerlerdeki çiftçilerin, tarla ve çayırlarından çıkan mahsuller, meralarında yetişen otlar, en kârlı bir şekilde değerlendirilmiş olur.

Projeyi uygulamanın diğer bir faydası da, sürekli bir uğraş isteyen ve işgücünü tam olarak değerlendiren bir faaliyet kolu olmasıdır. Diğer bir ifade ile proje, gizli işsizliğin hüküm sürdüğü kırsal kesimde istihdam yönünden de faydalı olacaktır.

3. DAMIZLIK SIĞIR YETİŞTİRİCİLİĞİ PROJESİ

Bu proje ile hedeflenen: 50 kooperatif ortağına 4 baş damızlık sığır verilip damızlık sığır yetiştiriciliği yaptırılıp tarımsal kalkınma ve sulama kooperatifleri ile bunların birliklerinin uyguladığı Ortakların Mülkiyetinde Damızlık Sığır Yetiştiriciliği Projeleri desteklenerek, damızlık birim hayvandan en yüksek verim alınmak suretiyle, çiftçilerimizin ekonomik ve sosyal seviyelerini yükseltmektir.

Bu projenin uygulanması ile katma değer yaratılacak, süt, damızlık buzağı ve besi materyali elde edilecek, gübre üretilecek ve ortakların her birine gelir ve istihdam sağlanacaktır.

Ülkemiz, hızlı büyüme, nüfus artışı ve şehirleşme olgularıyla karşı karşıyadır. Diğer bir problem de kırsal ve kentsel nüfus dengesinde önemli değişiklikler olmasıdır. Köyden kente sürekli göç yaşanmakta, dolayısıyla üretici durumdan tüketici duruma geçen nüfusun yeterli ve dengeli beslenme problemi ortaya çıkmaktadır.

Tarımın en önemli konularından birisi, hiç şüphesiz hayvancılıktır. Hayvancılıkta ise verimi arttırmanın en iyi yollarından birisi de, üstün nitelikli damızlık hayvanlar kullanmaktır.

Bu projenin faydalarını şöyle sıralamak mümkündür:

Kurulacak işletmeler sayesinde, sığırların sertifikalanması sağlanacak ve bunun sonucunda da sertifikalı damızlık satışı yapılabilecektir. Bu proje ile ülkemizde bir damızlık pazarının kurulması gerçekleşebilecektir. Kooperatifler aracılığı ile veteriner hizmetlerinden daha iyi yararlanılacak ve kooperatifleşme sonucunda hammadde temininde ve ürün satışında pazarlık gücü gelişecektir. Proje sayesinde verimli damızlıklar elde edilecek, sonuçta et ve süt üretim miktarı arttırılacaktır. Böylece dengeli beslenme sağlanacaktır. Ülkemizde genelde hayvancılık ekstansif karakterde olduğundan hayvan doğumları çayır-meraya çıkma dönemine rastlatılmakta, dolayısı ile laktasyon süreleri ve dönemleri farklılıklar göstermektedir. Bu nedenle, süt sanayinde istikrarsızlık olmaktadır. Bu projenin uygulanmasıyla entansif hayvancılığa geçilecektir. İnek sütü üretimi artışına katkıda bulunulacak, süt ürünleri işleyen sanayiinin gelişimi sağlanacaktır. Damızlık sığır yetiştiriciliği sürekli bir işgücü isteyen ve işgücünü tam olarak değerlendiren bir faaliyet kolu olduğu için, kırsal kesimdeki gizli işsizliği kaldırarak istihdama yönelik faydası olacaktır.

Kooperatif mülkiyetinde olan projelerde, ortak-kooperatif ilişkisi kurulmamakta ve kooperatifçiliğin ana ilkelerinden olan risturn prensibi çalışmamaktadır. Bu projede, ahırlar ve damızlık sığırlar ortakların mülkiyetinde olacak; yem temini ile ortaklara dağıtımı, sütün ortaklardan alınarak uygun şartlarda muhafazası ve pazarlanması kooperatif tarafından yapılacaktır.

4. DAMIZLIK KOYUN YETİŞTİRİCİLİĞİ PROJESİ

Bu proje ile 50 kooperatif üyesine, yani 50 aileye 50 baş damızlık koyun verilerek koyunculuk yapmaları sağlanır.

Bu projenin gerekçesi de hayvancılık projelerinin gerekçelerinde açıklandığı gibidir.

Gerek tarım işletmeleri ve gerekse millî ekonomi için en fazla arttırılması gereken hayvan ürünü, ettir. Et üretimi arttırılırken diğer bir kısım hayvan ürünü (deri, süt, yapağı) de kendiliğinden artmış olur. Ülkemizde ilk plânda ele alınması gereken et kaynağı, koyundur. Çünkü yurt içinde ve satabileceğimiz ülkelerde, koyun eti diğer etlere tercih edilmektedir. Ayrıca koyun, kısa zamanda aktive edilebilecek yüksek kabiliyetlere sahiptir. Memleketimizde et kaynağı olarak koyunculuğa en başta önem vermenin başka bir gerekçesi de memleketimizdeki meraların üçte ikisinin, anızların tamamının ancak koyun tarafından değerlendirilebilecek nitelikte olmasıdır.

Süt üretiminde kullanılan hayvanların en başında, inek gelir. Keçi, manda ve koyun sütlerinin genel üretimdeki toplam payı % 20 civarındadır. Koyun sütü bilhassa Silivri tipi yoğurt imali için aranmakta ve inek sütünün 2-4 misli fiyatla satılabilmektedir. Koyun sütünden yapılmış beyaz peynire de talep çoktur.

Projede, işletmenin gelirini arttırmak için Akkaraman koyunları ile İvesi koçlarının melezlenmesi plânlanmıştır. Çünkü, Güneydoğu Anadolu’da yaygın olarak yetiştirilmekte olan ve en iyi damızlıkları Ceylanpınar Devlet Çiftliği’nde bulunan İvesi koyunu diğer yerli koyunlarımızın iki misline yakın süt verdiği için, Orta hattâ Doğu Anadolu’daki koyun yetiştiricileri tarafından aranmaktadır. Bu ırkın kuzularında tesbit edilen hızlı gelişme kabiliyeti de talebin artmasına vesile olmaktadır. Plânlı bir damızlık seçimi ile senelik sağılan süt verimleri ortalama 175-205 kg olan nüve sürüler elde edilebilir.

Projede iki ana amaç göz önünde bulundurulmaktadır. Birincisi, yerli ırkların saf yetiştirme ile korunması ve geliştirilmesi; ikincisi ise, iç ve dış kaynaklı genotipler yardımıyla yetiştirme bölgelerinin doğal, ekonomik, sosyal şartlarıyla uyumlu yeni koyun tiplerinin ve ırklarının oluşturulması çalışmalarıdır.

Bu proje ile kuzu, süt, gübre, yapağı, 5. yıldan itibaren 2.500 baş damızlık dişi koyun üretilecektir.

5. ARICILIK PROJESİ

Arıcılık ürünleri başında bal gelir. Bal, insan hayatı ve sağlığı bakımından son derece önemli bir üründür.

Bu projeyle, küçük işletmelerde çiftçimizin fazla işgücü değerlendirilerek aileye yan gelir sağlanmaktadır.

Kooperatifçilikle; ucuz girdi sağlanır, pazarlama kolaylaşır, uygun kredi sağlanır, arı hastalık ve zararlısıyla mücadele kolaylaşır.

Kooperatif üyelerinden 50 aileye, her birine 20 kovan alabilecek şekilde kredi verilir.

Bu proje ile hedeflenen: Tarımsal kalkınma ve sulama kooperatifleri ile bunların birliklerinin uyguladığı Ortakların Mülkiyetinde Arıcılık Projeleri desteklenerek, birim kovandan en yüksek verim alınmak suretiyle, çiftçilerimizin ekonomik ve sosyal seviyelerini yükseltmektir.

Projenin uygulanması ile katma değer yaratılacak; bal, balmumu ve oğul üretilecek; ortaklara gelir ve istihdam sağlanacaktır.

Arıcılık yapanların bölgelerini iyi seçmeleri ve tanımaları gereklidir. Bitki örtüsü varlığı ve zenginliğinin, başarıda önemli yeri vardır. Balın kalitesi buna bağlıdır. Bölgede su bulunmalıdır. Çiftçiler, mutlaka akasya ve arı otu gibi çiçekli bitkiler yetiştirmelidirler.

Ülkemiz, kendi nüfusunun besin ihtiyacını karşılayabilen ülkeler arasında olmasına karşılık, nüfusla birlikte artan talep, besin maddeleri üretiminin arttırılmasını gerekli kılmaktadır.

Tarım kesimindeki hızlı nüfus artışına karşılık kişi başına düşen ekilebilir arazinin azalması, ekonomik olarak faal nüfusun önemli bir bölümünün daha az tarım arazisine sahip orman ve çevresinde yerleşmiş olması, toprağa bağımlı olmayan yan gelir kaynaklarını gerektirmektedir.

Arıcılık, ailelerin geçimini sağlayabilecek bir uğraş olduğu gibi diğer faaliyetlerin yanında bir gelir kaynağı olarak da yapılabilir.

Beslenme ve insan sağlığı bakımından önemli bir besin olan balın yanında, arı sütü, polen, balmumu ve arı zehiri gibi ürünleri üreten arılar, aynı zamanda çiçekli bitkiler ve meyve ağaçlarında nektar ve polen toplarken döllenmeye de katkıda bulunmaktadır.

Arıcılık, az sermaye ile çok kâr sağlayan bir uğraştır. Geniş bir arazi, işletme tesisleri, tarım aletleri ve fazla sayıda işçiyi gerektirmez. Ailede mevcut işgücünün boş zamanlarını değerlendiren, az çabayla çok gelir getiren bir faaliyettir.

Türkiye, bal üretimi bakımından dünyada 7. sırada olduğu hâlde, bal ihraç eden ülkeler arasında 17. sırada bulunmaktadır. Çok kaliteli ve aranan ballar sınıfına giren Türk ballarının, dünya bal pazarındaki payı düşüktür. Gerek yurt içi talebinin karşılanabilmesi, gerek üretimin artması için arıcılığın teşvik edilmesi gerekmektedir.

6. PLÂSTİK SERACILIK PROJESİ

Bu proje ile çiftçimizin az ekim alanından fazla ürün alması sağlanmaktadır. İklimin elverişsiz etkisi ortadan kaldırıldığından, özel yapılarda, yani plâstik veya cam seralarda, sebze ve süs bitkileri üretiminin yapılması için projelere kredi verilir.

Pazarda, yetiştirilen ürünlere daha iyi fiyat verilir. Millî ekonomiye katkıda bulunulur.

Projenin kapasitesi her işletme için 500 m2 olarak belirlenmiştir. Kredi, 50 aile bir araya geldiğinde kullandırılır.

Seracılık projesinin hedefleri: Tarımsal kalkınma ve sulama kooperatifleri ile bunların birliklerinin uyguladığı Ortakların Mülkiyetinde Seracılık Projeleri desteklenerek, turfanda sebzelerde birim alandan en yüksek verim alınmak suretiyle, çiftçilerimizin ekonomik ve sosyal seviyelerini yükseltmektir.

Proje ile katma değer yaratılacak, sebze üretilecek ve ortakların her birine aylık gelir sağlanacak, istihdam sağlanacaktır.

Sera yerinin seçimi çok önemlidir. Kaliteli toprağa sahip olması gereklidir. Su problemi olmaması gereklidir. Endüstri bölgelerinin dışında olmalıdır.

Ayrıca, seracılık konusunda eğitim görmüş, sertifikası bulunan veya o konuda çalışmış, yetenekli, hevesli, bu işi yapabilecek güce sahip kimseler tercih edilir.

Ülkemiz ekonomisi içinde önemli bir paya sahip olan tarım sektörünün geliştirilmesi, tarımda modernizasyon sağlayıcı tedbirlerin alınarak tarımsal üretimin arttırılması, üzerinde hassasiyetle durulan bir konudur. Tarımda üretim artışının gerçekleştirilebilmesi için, kültür-teknik tedbirlere paralel olarak tarımsal ürünlerin en iyi şekilde pazarlanması, üretim ve tüketim arasında denge kurulabilmesi önemlidir. Zira yetiştirici, ürününe kolaylıkla pazar ve uygun fiyat bulabileceğine inandığı sürece, üretimini bütün teknik imkânlardan faydalanarak arttırma yoluna gidecektir. Kış sezonunda ortaya çıkan geçici işsizlik ve ürün kaybı ortadan kalkacaktır. Yörenin ekonomik sorunları, elde edilen gelirle asgarî düzeye indirilecektir. Ortakların her türlü ihtiyaçları kooperatifçe karşılanacaktır.

Projenin uygulanmasıyla; önemli ölçüde istihdam imkânı sağlanacak, artan nüfusun ihtiyacı için gerekli sebzenin her mevsim üretimine katkıda bulunulacaktır. Pazarlamayı kooperatif yapacağı için, pazarlama problemi olmayacaktır. Ülke ekonomisine büyük yararlar ve önemli ölçüde katma değer sağlanacağı muhakkaktır.

Elde edilecek faydalar şu şekilde özetlenebilir:

Dışarıda yetiştirilen ürünlerin hasat zamanına karşılık serada yetiştirilen ürünlerin pazara erken ve geç çıkartılma problemi yoktur. Seracılıkta, pazarda devamlı sebze bulundurulur. Birim alandan elde edilen verim arttırıldığı gibi, ürünün kalitesi de yükseltilir. İşletmede çalışma ve iş düzeni bir yıl içinde eşit olarak dağıtılır. Belirli zamanlardaki iniş ve çıkışlar kaldırılarak işletme düzeni ve sürekli çalışma sağlanır.

Yetiştiricilerin elverişsiz iklim şartlarında dahi ziraî faaliyette bulunmaları sağlanır. Taze sebzenin bulunmadığı dönemlerde diğer bölgelerin iç pazar talebini karşılayacak ve hattâ dış pazara açılma imkânlarını da yaratacaktır. Ayrıca seracılık, millî ekonomide yeni iş alanlarının açılmasını sağlamakta olup sera inşasında kullanılacak olan demir, plâstik ve çimento gibi malzemeleri imal eden fabrikalara da satış imkânı sağlayacaktır.

(50 Aile X 500 m2) sera kapasiteli bir ünite projenin uygulanmasıyla: Birinci mahsul olarak yılda yaklaşık 6 ton domates, ikinci mahsul olarak 5 ton hıyar olmak üzere toplam 11 ton/yıl sebze yetiştiriciliği yapılacaktır.

b. Diğer Projeler

1. SOĞUK HAVA DEPOLU MANDIRA PROJESİ

Bu projenin hedefleri: Tarımsal kalkınma ve sulama kooperatifleri ile bunların birliklerinin uyguladığı Soğuk Hava Depolu Mandıra Projeleri desteklenerek, süt potansiyelini değerlendirmek, çiftçinin ekonomik ve sosyal seviyesini yükseltmektir.

Proje ile katma değer yaratılacak, süt işlenerek beyaz peynir ve yan ürün olarak tereyağı üretilecek, istihdam sağlanacaktır.

2. SOĞUK HAVA DEPOSU PROJESİ

Projenin hedefleri: Tarımsal kalkınma ve sulama kooperatifleri ile bunların birliklerinin uyguladığı Soğuk Hava Deposu Projeleri desteklenerek, çiftçilerimiz tarafından üretilen tarımsal ürünler, soğuk hava depolarında uzun süre muhafaza edilerek değerlendirilmek suretiyle, çiftçilerimizin ekonomik ve sosyal seviyelerini yükseltmektir.

Proje ile katma değer yaratılacak, istihdam sağlanacaktır.

3. HALICILIK PROJESİ

Projenin hedefleri: Tarımsal kalkınma ve sulama kooperatifleri ile bunların birliklerinin uyguladığı Halıcılık Projeleri desteklenerek, Türk el halıcılığının geliştirilmesi sağlanacak, iş imkânı yaratmak suretiyle çiftçilerimizin ekonomik ve sosyal seviyeleri yükseltilecektir.

Proje ile katma değer yaratılacak ve istihdam sağlanacaktır.

4. ZEYTİN SALAMURA PROJESİ

Projenin hedefleri: Tarımsal kalkınma ve sulama kooperatifleri ile bunların birliklerinin uyguladığı Zeytin Salamura Projeleri desteklenerek, zeytin standartlara uygun salamura yapılarak değerlendirilecek ve iş imkânı yaratmak suretiyle, çiftçilerimizin ekonomik ve sosyal seviyeleri yükseltilecektir.

Proje ile katma değer yaratılacak, istihdam sağlanacaktır.

5. ZEYTİN YAĞI FABRİKASI PROJESİ

Projenin hedefleri: Tarımsal kalkınma ve sulama kooperatifleri ile bunların birliklerinin uyguladığı 20 ton/gün Zeytinyağı Fabrikası Projeleri desteklenerek, zeytin ürünü değerlendirilmek suretiyle, çiftçilerimizin ekonomik ve sosyal seviyelerini yükseltmektir.

Proje ile katma değer yaratılacak, istihdam sağlanacaktır.

6. ÇELTİK İŞLEME FABRİKASI PROJESİ

Projenin hedefleri: Tarımsal kalkınma ve sulama kooperatifleri ile bunların birliklerinin uyguladığı Çeltik İşleme Projeleri desteklenerek, çeltik ürünü değerlendirilmek suretiyle, çiftçilerimizin ekonomik ve sosyal seviyelerini yükseltmektir.

B. öZEL PROJELER

Kooperatifler istedikleri takdirde yukarıda belirtilen tip projelerin dışında özel tarımsal projeleri de uygulayabilirler. Ancak, bu projelere ait fizibilite raporu, tatbikat projeleri ile keşif ve metrajları kooperatifler tarafından hazırlattırılır.

Projenin hedefleri: Tarımsal kalkınma, sulama ve su ürünleri kooperatifleri ile bunların birliklerinin uyguladığı çeşitli özel projeler desteklenerek yöredeki tarımsal ürünler değerlendirilmek suretiyle, çiftçilerimizin ekonomik ve sosyal seviyelerini yükseltmektir.

C. TRANSFER PROGRAMINDA YER ALAN YATIRIM PROJELERİ

Kooperatifler sabit yatırımlarını bitirdikten sonra işletmeye geçerler. İşletme sermayesi için, Yönetmeliğe göre uygun şartları sağladıktan sonra kredi verilir.

İşletmeye geçen kooperatiflerin ihtiyaç duyduğu işletme sermayesini karşılamak amacıyla, her yıl Bakanlığımız bütçesine Transfer Harcamaları Faslı’ndan ödenek konmaktadır.

D. KOOPERATİFLERİN REHABİLİTASYONU PROJESİ

Kooperatiflerin çalışma ve üretim şartlarının iyileştirilmesi, gelişme ve yenilenmesine yönelik projelerdir.