Halk arasında “Buzağı İshalleri” veya “Buzağı Septisemisi” olarak bilinen Kolibasillozis hastalığına buzağılarda doğumdan sonraki 2-10 gün arasında rastlanır. Her ülke ve işletmede rastlanabilen hastalığa E.coli denilen bir mikrop neden olur. Bu mikrop çevrede ve sağlam hayvanların bağırsaklarında her zaman bol miktarda bulunmaktadır. Hastalık daha çok, uygunsuz bakım ve beslenme koşulları nedeniyle direnci azalan buzağılarda ortaya çıkmaktadır. Direnci azalan buzağı, bu mikrobu solunum, ağız veya göbek kordonu yoluyla alır ve hastalanır
Buzağıların direncini azaltan nedenler aşağıda sıralanmıştır.
1. Ahırın temiz olmaması,
2. Ahırın rutubetli, çok sıcak ya da soğuk olması,
3. Buzağının ağız sütünü içmemesi,
4. Buzağılara içirilen süt miktarının çok fazla olması,
5. Içirilen sütlerin soğuk yada bozuk olması,
6. Güç doğum,
7. Yeni doğan buzağılarla, yetişkinlerin birarada tutulması,
8. Mevsim durumu (özellikle kış sonları ve ilkbahar başları)
Koli ishaline yakalanan buzağılarda belirtiler nelerdir?
Durgunluk, analarını emmede isteksizlik, vücut ısılarında düşüş, sarı-beyazımtrak ve kokusuz bir ishal görülür. Hasta buzağıların kuyruk kısımlarında sulu ishal vardır.
Hastalığın teşhisinde, doğumdan sonraki 3-5 gün içinde ortaya çıkan ishal olaylarına Buzağı Septisemisi (Kolibasillozis) denilebilir.
Ancak, diğer mikroplardan ileri gelen ishallerle karışmaması için laboratuvar teşhisine ihtiyaç vardır. Bu amaçla, ölen yavru buzağı mümkünse kokuşmadan laboratuvara gönderilmelidir.
Bazı hasta buzağılar, 5-10 gün içerisinde iyileşir. Bazıları ise, birden ağırlaşır ve en geç 6 saat içerisinde ölür. E. coli mikrobunun yerleşik olduğu ahırlarda her yıl hastalık çıkar.
Hastalıktan Korunma Yolları Nelerdir?
1. Gebe sağmal ineklerin kuruya çıkarılması,
2.Gebe ineklerin beslenmesine dikkat edilmesi (yeşil yem, kaliteli silaj, A vitamini takviyesi)
3. Güç doğumlarda veteriner hekime haber verilmesi,
4. Doğumun; temiz ve diğer hayvanlardan ayrı bir yerde yapılması,
5.Doğum sonrası, buzağıların temizlenmesi, kurulanması ve göbek kordonunun antiseptiklendikten (ilaçlandıktan) sonra bağlanması,
6. Ağız sütü buzağıyı hastalıklardan koruyucu maddeler taşıdığından çok gereklidir. Bu nedenle buzağının en kısa zamanda anasını emmesi sağlanmalıdır. Ilk 24 saat içinde 3-4 öğün ağız sütü mutlaka emzirilmelidir. Doğumdan sonraki 3 gün ağız sütüne devam edilmelidir. Buzağılar, suni yolla emzirilmelidir.
7.Yeni doğmuş buzağılar, emmeyi takiben anasından ayrılıp özel buzağı bölümlerine alınmalıdır. özel buzağı bölümü; önce dezenfekte edilmeli (ilaçlanmalı), iyice havalandırılmalı, rutubetsiz olması sağlanmalı, temiz altlık sap serilmeli ve 5 günde bir mutlaka değiştirilmelidir.
8. Ahırda E.coli mikrobunun varlığı biliniyorsa, gebe inekler hamileliğin son iki ayı içinde bu mikroptan hazırlanmış aşılarla aşılanmalıdır. Eğer ana aşılanmamışsa, buzağıya doğar doğmaz E.coli mikrobu ile hazırlanmış antiserum koruyucu olarak uygulanmalıdır.
Ahırlardaki buzağı septisemisi (koliseptisemi) olayları, koruyucu uygulamaya rağmen önlenemiyorsa, veteriner hekim kontrolünde veya laboratuvardan alınan antibiyogram (test) sonucuna göre antibiyotik uygulanabilir. Ancak, antibiyotik uygulaması en son başvurulması gereken kötü bir çaredir.
Kaynak;
Dr.Seza ESKİİZMİRLİLER
Uzman Veteriner Hekim
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı
Bornova Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
Facebook'ta Yayınla>