Brucella grubu bakterilerinden ileri gelen hastalıklara toplu olarak Brucellosis adı verilir. Sığır, koyun, keçi, domuz, koç gibi hayvanlarda özellikle ana rahmi, testis, meme gibi genital organlara yerleşerek yavru atmalara ve kısırlığa neden olan bulaşıcı bir hastalıktır.
Brucellosis hayvanlardan insana geçen hastalıklar içinde önemli yeri olan bir hastalıktır. İnsanlarda dalgalı ateş, eklemler, genital organlar ve diğer organlarda yerleşen yangılara yol açar. Hasta hayvanın sütleri ve süt ürünleri pastörize edilmeden veya kaynatılmadığından tüketildiğinde insanlarda hastalanırlar.
Hayvanlarla ve enfekte materyal ile yakın temas durumunda bulunan hayvan bakıcıları, sağıcılar, kasaplar ve özellikle de Veteriner Hekimler ve Veteriner Sağlık Teknisyenleri için hastalık riski çok yüksektir. Hastalık büyük emek ve masraflara rağmen hemen hemen hiçbir ülkede ortadan kaldırılamamıştır. Ve Ülkemizde de yaygın olduğu bilinmektedir.
Sığırlarda Brucellosis :
Etken Br. Abortus bakterisidir. Yavru atma, kısırlık, genital organ hastalıkları ve süt azalmasına neden olarak ağır ekonomik kayıplara yol açan bir hastalıktır.
Patogenez : Çeşitli şekillerde bulaşarak vücuda giren bakteriler çoğalır ve kan dolaşımına karışarak tüm vücuda yayılır. Hastalığın bulaşmasından sonraki bir iki ay içinde gerçekleşen bu süre içinde hiçbir klinik belirti görülmez ancak hasta hayvan gebe kaldığında hastalık ortaya çıkar. Mikroplar uterus mukozasında hızla çoğalır ve fötüs'ü enfekte eder. Fötüs ölür ve abortus suretiyle dışarı atılır.
Belirtiler : Gebeliğin beşinci ayından daha ileri gebelik döneminde bulunan inekler ardı ardına yavru atmaya başlar. Dört beş ay içinde sürüdeki ineklerin çoğunluğu yavru atabilir. Hastalık yıllarca devam eder. Yaşlı inekler tek tük, ilk doğumunu yapan düğeler ve sürüye sonradan katılan katılan inekler daha çok yavru atarlar. Yavru atan ineklerde yaygın olarak eşini atmama ve rahim iltihabı sonucu hızlı seyreden vakalarda ölümler; yavaş seyreden vakalarda kısırlık ortaya çıkabilir. Boğalarda testisler yangılanır, tek veya çift taraflı büyür, ağrılı ve sert bir şişlik vardır.
Teşhis : Brucellosis de sığırlarda yavru atmadan başka herhangi klinik bir bulguya rastlanmaz. Fakat bir sürüde yavru atma olaylarının ve kısırlığın artması brucellosis'i akla getirir. Hastalığın kesin teşhisi yeni atılmış yavrulardan alınan marazi maddeler, kan, serum, süt, plecenta, vajinal sıvı ve idrardan alınan numunelerle yapılan laboratuvar muayeneleri sonucu konur.
Tedavi : Brucellosis olaylarında tedavi yapılmaz. Hastalar ve taşıyıcı oldukları saptananlar kesime sevk edilirler.
Korunma : Üreticilerin ve teknik personelin eğitilmesi, kayıt, tescil ve hayvan hareketlerinin tam olarak kontrol altına alınması gibi temel meseleler görülebildiği ölçüde başarı artar. Korunmada başlıca yöntem buzağıları aşılamak, hasta erişkinleri kesime sevk etmektir. Buzağıların 4-8 aylık devrede aşılanması halinde en iyi sonuçlar alınır. Bunun için "S-19 aşısı" kullanılmaktadır. Aşılama suretiyle 7-8 yıl yavru atmaya karşı bağışıklık sağlanır. Bulaşmaları önlemek için yavru atan hayvanlar hemen tecrit edilir. Plecenta ve fötüs laboratuvarlara gönderilerek muayene yaptırılır. Fötüs ve yavru zarları gömülerek imha edilir.
Koyun ve Keçilerde Brucellosis :
Etken Br. Melitensis adı verilen bakteridir. Brucella bakterileri enfekte koyun ve keçilerin normal doğum veya yavru atma esnasında etrafa saçtıkları sıvı, atık yavru ile çevreye yayılır. Atık yapan koyunların vajinal akıntıları dört ay, idrarları iki ay, sütleri de 3-6 ay kadar bir süre mikrop taşır. Enfekte koç ve tekelerin sperması da mikropludur. Yavru atan hayvanlar iki, üç yıl daha enfekte kalır.
Patogenez : Sığır Brucellosisinde olduğu gibidir.
Belirtiler : Hastalığın ilk başlayışı sürüde çok sayıda hayvanın yavru atmasıyla başlar. Yavru atma genelde gebeliğin 3-4 aylarında görülür. Yavru atma oranı hastalığın görüldüğü ilk yıl çok yüksektir. Ertesi yıl sürü bağışıklığı olduğu için ilk defa gebe kalanlar hariç sürüde yavru atma azalır veya hiç kalmaz. Hastalarda yavru atma dışında meme iltihabı, genel zaafiyet, öksürük ve topallık görülebilir.
Teşhis : Koyun ve keçilerde de hastalığın teşhisi aynen sığır Brucellosisinde olduğu gibidir.
Tedavi : Hayvanlarda Brucellosis tedavisi yapılmaz. Hasta hayvanlar sürüden çıkarılıp elimine edilirler.
Korunma : Hastalıktan korunmak için "Rew-1 Brucella Melitensis aşısı" kullanılır.Her yıl dişi kuzu ve dişi oğlaklar üç aylıktan büyük yaşta iken aşılanırlar.
Ergin koyun ve keçilerde aşılama yapılabilmesi için hayvanlar koç katımı, gebelik ve sağım devrelerinde olmaması ve aşının tatbik günü ile koç katımı arasında en az bir ay olmalıdır.
Bir defa aşılanan hayvana ikinci bir aşıya gerek yoktur. Rew-1 aşısı en az 4-5 yıl devam eden bir bağışıklık sağlar.
Facebook'ta Yayınla>