BÖLGEMİZDEKİ SÜT SIĞIRCILIĞI İŞLETMELERİYLE AB’DEKİ İŞLETMELERİN KARŞILAŞTIRILMASI PROJESİ (ÇİFTLİK )
Proje kapsamında AB ülkelerinden Almanya’ya yapılan teknik gezide bölgemizdeki süt sığırcılığı ile Almanya’da yapılan süt sığırcılığını karşılaştırma imkânı doğdu. Ancak burada karşılaştırma yerine Almanya’daki süt sığırcığı anlatılmaya çalışıldı ve bölgemizdeki ile karşılaştırılması size bırakıldı.
BARINAKLAR
Almanya’daki işletmelerde genellikle kapalı ve serbest duraklı ahır sistemleri kullanılmış, ahırların hiçbirinde ayrıca gezinti alanı planlanmamıştır. Ahırların yan tarafları duvar yerine branda ile kapatılıp hemen hemen hiç pencere yoktur. Brandalar yazın açılıp, kışın veya soğuk havalarda kapatılacak şekildedir. Sıcak havalarda vantilatörle yağmurlama yapılarak hayvanların sıcaktan olumsuz etkilenmeleri önleniyor.
Sap, talaş, kauçuk gibi malzemeler yataklık olarak kullanılmakta ve ahır tabanlarında, ızgara ya da kazıyıcı sistemler kullanıldığından otomatik temizleme robotları veya kazıyıcı makinelerle temizliğe azami gayret gösterilmektedir.
BAKIM, BESLEME VE YETİŞTİRİCİLİK
Buzağılara doğduktan sonra ilk 3 gün ağız sütü içiriliyor, anne sütü işletmelere göre değişmekle birlikte 8–14 güne kadar veriliyor. Anne sütünden sonra buzağılar mama ile beslenmektedir. Mama işletmelere göre değişmekle birlikte iki ay boyunca yaklaşık 500 gram/gün olarak verilir. Erken dönemde buzağı başlangıç yemi daha sonra da kuru ot ve mısır silajı ile beslenirler.
Buzağılar doğumdan sonra iki hafta kadar buzağı kulübelerinde, daha sonrada yarı açık altı sapla kaplı alanlarda büyütülürler.
Buzağıların erkekleri 2 haftalık olunca elden çıkartılır. Düveler genellikle 15 aylık ya da 350–400 kg. canlı ağırlığa ulaşınca tohumlanıyorlar.
İneklere genellikle süt verimine bağlı olarak yemleme yapılıyor bazı işletmelerde ise standart yemleme uygulanmaktadır.
Genellikle bütün işletmelerde otomatik sağım sistemi uygulanmakta ve soğutucu tank kullanılmaktadır. Sütteki bakteri oldukça düşük ( mak. 15.000 adet/ml ) olup somatik hücreler ise 200.000 adet/ml. altındadır. Değerler belirtilen miktardan fazla olursa işletmeler süt kontrol merkezlerince uyarılırlar. Mastitisli ve antibiyotikli sütler kesinlikle sağlıklı sütlerle karıştırılmazlar. Antibiyotikli sütlerin kesinlikle satışı yapılmaz ve imha edilirler.
SAĞIM SİSTEMLERİ
Almanya da genellikle sağım sistemi olarak;
— 150 hayvana kadar balık kılçığı,
— 150–400 hayvan arası paralel,
— 400 ve üstünde ise rotary sağım sistemleri kullanılmaktadır.
Sağımın hayvan başına 7 dakikada tamamlanması ve 1 saat içinde bitirilmesi istenir. Bazı işletmelerde sağım robotu kullanılmakta ve bu robot günde 50–60 hayvanı sağabilmektedir.
Sürü yönetim sistemi 100 baş ve üzeri hayvanlar için tavsiye edilmekte, bu sistem ile kızgınlık, veri takibi, mastitist ve süt verimi takip edilebilmektedir.
SÜT SIĞIRCILIĞI ORGANİZASYONLARI
Merkezi üst birlikler; bütün çiftlik hayvanlarına ait süt miktarı, hücre sayısı, tip puanı, sürü ömrü, düvelerin döl tutma oranı, doğan buzağıların büyümesi, şekli, sağım kolaylığı, boğaların döl verimi kayıtlarını tutuluyorlar. Devlet kayıt bilgilerini merkezi üst birlik olan VİT ve LFL den alıyor. Boğa kataloglarındaki bilgilerde bu üst birliklerden alınıyor. Bunların altında Simmental, Holştein Birlikleri, boğa sağım istasyonları ve Süt kontrol merkezleri bulunmaktadır.
Almanya’da üreticiler tarafından 13 eyalette süt kontrol merkezi, 13 eyalette Damızlık ve tohumlama birliği ve 9 adet de boğa sağım istasyonu kurulmuş olup bunlara üyelik zorunlu değildir. Eyaletlerin hepsinde Alman ıslah kanunları uygulanmakta ancak gerektiğinde her eyalet kendi bölgesinde farklı mevzuat da çıkarabilmektedir.
VİT”in BAP ve GLOBAP adı verilen eşleştirme programı vardır. Vit’e kayıtlı yetiştiricilere ait tüm damızlık ve boğa kayıtlarına ulaşılabiliyor. Bu program 3 ayda bir güncelleniyor ve 9 ayrı dilde kullanılabiliyor. İstenirse diğer ülkelerdeki hayvanların kayıtları tutulabiliyor.
Süt kontrol merkezleri 14 adet olup, İşletmelerin % 37 si kontrol ediliyor ve kontroller ayda 1 kez habersiz olarak yapılıyor. Süt kontrolünde; süt miktarı, yağ, protein ve somatik hücre analizleri yapılıyor. Verim kayıtları sürekli diğerleri ayda bir kontrol ediliyor. Küpeler süt kontrol merkezleri tarafından takılıyor.
DAMIZLIK KRİTERLERİ
Yapılan çalışmalarda, ineklerin üçüncü laktasyondan sonra para kazandırdığı tespit edilmiş ve süt üretim artışının yarısı genetik yarısı da sürü yönetim sisteminden kaynaklandığı tespit edilmiştir.
Damızlık olarak değerlendirmede aşağıdaki kriterler göz önünde bulunduruluyor.
— Süt Verimi % 45
— Tasarruf yapılacak kriterler % 55. Bu kriterde kendi içinde;
— sürü ömrü % 20
— Tip (Ayak, Bacak, Meme yapısı) % 15
— Kızların döl tutma oranı % 10
— Meme sağlığı (mastit, ekonomik yönden değerlendiriliyor) % 7
— Buzağı Özellikleri (Kolay doğum, ölü doğum, yaşam oranı) % 3
ISLAH HEDEFLERİ
Almanya’nın ıslah hedefleri şunlardır.
— 10.000 kg süt verimi,
— Sütte %4 yağ, %3,5 protein
— İyi bir dış görünüş
— İyi bir ayak bacak yapısı
— Sağlıklı meme yapısı,
— Yüksek döl verimi;
— Uzun ömürlü süt sığırı yetiştirmek
BİYOGAZ ÜNİTELERİ
İşletmelerin bazılarında, hem kendi enerji ihtiyaçlarının karşılanması hem de devlete elektrik enerjisi satılması amacıyla biyogaz ve güneş enerjisi sistemleri kurulmuştur. Biyogaz tesisi kuruluşu için devletin herhangi bir destek ve teşviki yoktur. Sadece üretilen elektriğin alım garantisini vermiştir.
PAZARLAMA VE MALİYET
1 lt. Süt maliyetleri: 24–32 cent/lt arasında değişiyor. Süt satış fiyatı: 24–27 cent/lt arasında değişiyor. Süt teşvikleri kaliteye göre veriliyor. Yağdaki % 1 lik artış için 2,5 cent, proteindeki % 1 lik artış için 5 cent teşvik veriliyor. Sütler, süt fabrikaları tarafından alınıyor. Almanya’daki işletmelerin kazancı genellikle damızlık satışından olmaktadır. Süt; ineklerin masraflarını ancak karşılamaktadır. Et, süt ve canlı hayvan satış fiyatları bölgemize göre çok düşük.
Konya İl Tarım Müdürlüğü
Facebook'ta Yayınla>