Meyve ağaçlarının düzgün ve kuvvetli bir taç meydana getirmelerini verim çağında uzun süre kalmaları ve kuvvetten düşmeye başlamış ağaçların yeniden canlandırılarak bir süre daha kaliteli meyve vermelerini sağlamak amacıyla yapılan dal kesimi, eğme, bükme tekniğine budama denir. Budama yapılmayan ağaçların da budananlar gibi çiçek açmaları ve meyve vermeleri budamanın zorunlu olup olmadığı sorusunu akla getirebilir. Hiç budanmayan ağaçlarda çok sık bir taç oluşur. Bu ağaçların ilk yıllarda meyveleri kaliteli olabilirse de daha sonra giderek meyveler küçük, renksiz ve gösterişsiz olmaya başlarlar. Ayrıca budanmayan bazı meyva ağaçlarında peryodizite (Bir yıl bol, ikinci yıl çok az ürün verme) olayına çok rastlandığı gibi, dalların alt kısımları çok çabuk çıplaklaşmakta ve ağaç şemsiye şeklini almakta, yani dalların ürün veren alanları uç kısımlarına kaymakta ve azaltmaktadır. Bundan başka budanmayan meyve ağaçlarında hastalık ve zararlılarla savaş, meyve toplama (derim) gibi teknik işler de güçleşir. Kısacası modern meyve yetiştiriciliğinde budama zorunludur.
Budamanın amacı: Budamanın amaçlarını şu şekilde özetleyebiliriz.
* Meyve ağaçlarını en kısa zamanda ürün vermeye yönlendirmek ve onları uzun süre verim çağında tutmak.
* Ağaçlarda sağlam ve dengeli bir taç oluşturmak.
* Bakım, hastalık ve zararlılarla mücadele ve hasat işlemlerini kolaylaştırmak.
* Işığın ağaçların iç kısımlarına kadar girmesini sağlamak, yapraklarda besin maddelerinin yapımını artırmak.
* Bazı meyve tür ve çeşitlerinde görülen bir yıl bol, bir yıl çok az meyve verme (peryodizite) veya dinlenme durumunun düzenlenerek her yıl düzenli ürün vermelerini sağlamak.
Bodur ve yarıbodur çeşitlerde budama
Çöğür üzerine aşılı yarıbodur elma ağaçlarında başlangıçta değişik doruk dallı sistem uygulaması ile birlikte her iki dal arasında bir dal gelecek şekilde ileriki yıllarda dal teşekkül ettirilerek uygulanan budama şeklidir. Bu şekil MM 106 elma anacı üzerine aşılı elma fidanlarına da tatbik edilir.
M 9 anacı üzerine aşılı elma çeşitlerinde kesim en az seviyeye indirilerek gövde üzerinde 15-30 cm. aralıklarla sarmalı olarak dağılan dallardan oluşan ince iğ (slender spindle) şekli uygulanır.
M 9 anacı üzerine aşılı starking delicious, golden delicious ve granny smith gibi çeşitlerin fidanlarının tepeleri dikim esnasında 85-95 cm. üzerinden kesilir.
* Yan dallarda hiç bir kesim yapılmaz.
* Dikimi izleyen ilk gelişme mevsiminin sonunda (sonbaharda) yan dallar bağlanarak veya ağırlık asma yoluyla aşağı doğru eğilir.
* İlk dört yıl boyunca yan dallarda hiç bir kesim yapılmaz. Ancak eğilmesi mümkün olmayan çok dik dallar dipten çıkartılırlar.
* Liderlerden her yıl, ilk çıkan dal üzerinden kesim yapılarak zikzakvari bir gelişme elde edilir.
Dördüncü yaştan sonra verim budaması başlar. Artık yan dallarda da kısaltma ve meyve dalcığı çıkartılması yapılabilir.
Ağaçlar, dikimden itibaren hereğe ip veya tel ile bağlanırlar. Bağlama işlemi ilk yıl bir noktadan olup, ileriki yıllarda bu 2-3’e kadar çıkarılabilir. Bağlama materyali olarak tel kullanıldığı zaman, gövdenin zararlanmaması için telin gövde ile temas yerine lastik tampon kullanılmalıdır. Ağaç ile herek arasında 10-15
Facebook'ta Yayınla>