Tarım Kütüphanesi

BILDIRCIN YETİŞTİRİCİLİĞİ

20-25 santim uzunluğunda, kısa kuyruklu, vücudu gri-kahverengi çubuklu bir kuştur. Göğüs tüyleri düz pas renginde olanlar erkek, siyah benekli olanlar dişidir.

Bu küçücük hayvan, ekonomik bir kanatlıdır. Ağırlığı 120-150 gram gelir. İki aylık olunca yumurtlamaya başlar. Yumurtlamanın aydınlatma ile yakından ilgisi vardır. Yılda 200-250 yumurta verir. Yumurtaları 9-12 gram ağırlığındadır.

Bıldırcın 5-6 haftalık olunca kesim çağına gelir. Dişiler 120 grama, erkekler 150 grama ulaşırlar. Islah yoluyla bu ağırlıkların artırılması için bilim adamları çalışmalarını devam ettiriyorlar.

Bıldırcın eti de bıldırcın yumurtası da çok lezzetlidir. Protein ve mineral madde bakımından zengindir. Hastaların, çocukların ve yaşlıların beslenmesinde önemli bir gıdadır.

Son yıllarda bir çok yetiştiriciye iyi kazanç getiren bıldırcın lüks lokantalarda ve geliri iyi aile mutfaklarında fazlaca tüketiliyor.

Bıldırcın Üretimi

Üretim, kuluçka makinelerine döllü yumurta konarak yapılır. Ancak, döllü yumurta bulmak kolay değildir. Kuluçkalık yumurtaların döllülük oranının yüksek olması gerekir. Çiftleştirme kafeslerindeki her erkek bıldırcına çok az dişi düşmelidir (2 veya 3 tane). O zaman döllü yumurta oranı artmaktadır.

Damızlık bıldırcın alıp onların yumurtası ile işe başlanabilir. Ancak bu bıldırcınlar 2-3 haftalıktan daha yaşlı olmamalıdır.

Bıldırcının canlı nakli de zordur, bıldırcın yumurtası nakli de zordur. Çok zayiat verir.

Kuluçka makinesinin geliştirme bölümüne konan yumurtalar burada 15 gün kalır. Sonra çıkış bölümüne alınır.

Civciv çıkışı 17’ inci  günde başlar ve bir iki gün içinde tamamlanır.

Yumurtaların kuluçkaya konuşu, daha önce anlattığımız tavukçuluktaki esaslara uygun olarak yapılır. Yumurtaların makine tarafından günde en az 4 kere çevrilmesi gerekir. Makine bıldırcın yumurtalarından civciv çıkaracak özelliklere sahip olmalıdır. Yani bıldırcın kuluçka makinesı biraz farklıdır.

Bakım ve Besleme

Civcivler

Civcivler ya çok katlı ana makinelerinde ya da yerde büyütülür. Sıcaklık başlangıçta 35-36 derece olmalı, her hafta 3 derece azaltılmalıdır. Ama asla 22 derecenin altına düşmemelidir. Ergin bıldırcınlar için en iyi çevre sıcaklığı 20-25 derecedir.

Tel ızgara tabanlı geniş kafeslerde de büyütme yapılabilir. Bıldırcınların büyütülmesinde büyütme kafesi kullanılır. Damızlıkları ise çiftleşme kafeslerinde barındırılır.

Bıldırcın yetiştiriciliğinde ilk günlerde bakım ve beslemeye özel önem verilmelidir. Küçücük bu yavrular itina isterler. İlk 15 gün içinde ölüm fazlaca olur.  % 20-30 ölüm olabilir. Daha sonraki dönemde ölüm hemen hemen olmaz. Ancak zaman zaman uygun ilaç vermek sağlıklarını korur ve verimlerini artırır. Bıldırcınlarda salgın hastalık pek yoktur.

Hayvanlar birbirini gagalamasın diye gagaları kesilmelidir. Gagalamayı önlemek için ışık şiddeti azaltılır. Kuru yonca demetleri asılırsa, hayvanları meşgul edeceğinden gagalamayı önleyebilir.

Resim 1: Bıldırcın civcivleri

Damızlıklar

En gösterişli olanlar damızlığa ayrılır. Kuluçkaya 8 günde bir 1250 yumurta konulacak ise, 250-300 damızlığa ihtiyaç var demektir.

Damızlığa ayrılan dişilerin yumurtlamaya başladıktan sonraki 2-6. aylar arasında döllü yumurtalar kuluçkada kullanılır. Kuluçkaya konan yumurtalar kırık, çatlak, ezik, kirli, ufak ve standart dışı olmamasına dikkat edilmelidir. Kuluçkada civciv çıkış oranı % 60‘ dır.

Bıldırcın yetiştiriciliğinde kuşkusuz, erkek damızlıklar da gerekli. O da 2 veya 3 dişiye 1 erkek olarak hesaplanır.

Besleme

Yumurtadan çıkan yavrular 7-9 gram gelirler. Civcivlere 3’ üncü haftaya kadar yüzde 28 proteinli yemler verilir, 4-6. haftada ise yüzde 20-24 proteine düşürülür.

Yumurtlayanlara yüzde 17 proteinli, damızlık olanlara da yüzde 23 proteinli yemler verilir. Enerji ihtiyaçları ise 2800-3000 kalori arasında değişir. Bıldırcınlar günde 25-30 gram yem tüketirler. Bir bıldırcın, 6’ıncı haftadaki kesime kadar 700–900 gram yem tüketir.

Yem fabrikaları bıldırcın yemi yapabilir. Yoksa, hindi palazı yemi veya civciv yemleri de kullanılabilir.

Bıldırcın yetiştiriciliğinde de kümeslerin, kafeslerin ve ekipmanların temizliği ve dezenfeksiyonu çok önem taşır.