(Hymenoptera: Torymidae)
1. TANIMI VE YAŞAYIŞI
Antepfıstığı meyve içkurdu {Megastigmus pistaciae) erginleri 4.6-5.1 mm boyunda, genellikle sarı renklidir. Baş sarı, petek gözler büyük ve kırmızıdır. Antenlerin uç kısmı iplik gibidir. Mezotoraks oldukça iyi gelişmiş olduğundan, zararlı kambur gibi görünür.
Yumurta koyma borusu (ovipozitör) iyi gelişmiş ve hemen hemen abdomen boyu kadardır. Kanatlar şeffaf ve parlak, üzerleri çizgiler halinde esmer noktalı ve kıllıdır. Yumurtaları kirli beyaz renkli ve uzuncadır. Larvaların rengi donuk kirli beyaz, yay biçiminde, baş ve abdomen uçları ince, ortası kalın ve bacaksızdır. Pupanın rengi mat beyaz olup, serbest pupa tipindedir.
Kışı antepfıstığı meyveleri içerisinde geçirerek, mayıs ayı ortalarında pupa olur. Pupa dönemi 20-25 gün kadar sürer. Larva, pupa olmadan önce çıkış deliğini hazırlar. Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde haziran ayının ilk haftasında başlayan ilk ergin çıkışı, haziran ayı ortalarından sonra gittikçe artar ve 20-25 günlük bir sürede bütün popülâsyon ergin olur.
Erginler, çıkışlarının üçüncü veya dördüncü günlerinde yumurta bırakmaya başlar. Yumurtalarını meyve sap kısmına yakın ve meyve tanesinin kabuğu içine ovipozitörü ile iyice gömerler. Erginler her meyve tanesine bir yumurta bırakır, bazı tanelerin embriyosu içinden nadiren 2 larvanın çıktığı da görülmektedir. Bırakılan yumurtalardan 5-6 gün içinde çıkan larvalar, meyve embriyosuna girerek beslenir. Bu larvaların bir kısmı hızla gelişerek, temmuz-ağustos aylarında ergin olarak çıkarlar. Ancak bu dönemde meyvenin kemik dokusu sert- leşmiş olduğundan, bırakılan yumurtadan çıkan larvalar, sertleşmiş meyve kabuğunu delerek meyve içine giremezler. Bu dönemde çıkan erginler popülâsyonun ortalama %15'ini oluşturmaktadır. Diğer larvalar, ağaç üzerinde veya yere dökülen meyveler içinde kışı geçirmektedirler. Yılda bir döl verir.
2. ZARAR ŞEKLİ, EKONOMİK öNEMİ VE YAYILIŞI
Esas zararı haziran ayı içinde çıkan erginler meydana getirir. Yumurtalarını kemik dokusu sertleşmeyen meyvelerin sap kısmına yakın yere bırakır. Burada siyah renkli bir halka görülür ve reçine çıkışı olur. Zarara uğrayan meyveler ya kurur kahve renkli bir görünüm alır. yada hasada kadar diğer meyvelerden farksız, ancak içsiz olarak gelişir. Meyve içi geliştikten sonra zarara uğrayan meyveler, karakteristik olarak olgunlaşmış gibi kırmızılaşır ve genellikle uç kısmı siyahlaşır. Zarar %40'a kadar varabilir. Her larva bir meyvede zararlı olur.
Ülkemizde antepfıstığı yetiştirilen bütün alanlarda bulunmaktadır.
3. KONUKÇULARI
Ülkemizde yalnızca antepfıstığı (Pistacia vera L.) meyvelerinde zararlı olmaktadır. İtalya da menengiç (P.terebintiuıs L.) meyvelerinde de zararlı olduğu bildirilmektedir.
4. DOĞAL DÜŞMANLARI VE ETKİNLİKLERİ
Ülkemizde zararlının doğal düşmanları bilinmemektedir.
5. MÜCADELESİ
5.1. Mekanik Mücadele
Hasattan sonra, ağaç üzerinde kalan çürük ve bozuk meyve salkımları ile yere dökülen ticari değeri olmayan meyveler toplanarak yakılmalıdır.
5.2. Kimyasal Mücadele
5.2.1. İlaçlama zamanı
Ağaç üzerinde kalmış veya toprağa dökülmüş bir yıl öncesine ait 300 meyve mart-nisan aylarında kontrol edilir. Meyve içinde saptanan canlı larva oranı %10 ise kimyasal mücadele yapılmalıdır.
İlaçlama yapılması gerekli olan bahçelerde yaklaşık 100 adet kurtlu meyve tel kafes içerisinde kültüre alınarak mayıs ayından itibaren ergin çıkışı izlenir. Yapılan günlük kontrollerde ilk ergin çıkışının görülmesinden bir hafta sonra ilaçlamaya başlanır.
5.2.2. Kullanılacak bitki koruma ürünleri ve dozları
Bakanlık tarafından yayınlanan Bitki Koruma Ürünleri kitabında tavsiye edilen bitki koruma ürünleri ve dozları kullanılır.
5.2.3. Kullanılacak alet ve makineler
İlaçlamada, hidrolik bahçe pülverizatörü veya motorlu bahçe pülverizatörü, kullanılır.
5.2.4. İlaçlama tekniği
İlaçlama kaplama şeklinde yapılmalı ve meyve salkımlarının iyice ıslanmalarına dikkat edilmelidir.
Facebook'ta Yayınla>