ANIZ YANGINLARI
ANIZ NEDEN YAKILMAKTADIR?
Çiftçilerimiz anızı:
- Daha iyi bir tohum yatağı hazırlamak
- Yabancı ot ve haşereleri yok etmek
-Ekimde mibzer gözlerinin tıkanmasını önlemek gerekçeleri ile anız yakmaktadırlar.
Anız yakmanın bu faydaları, zararları yanında çok küçük kalmaktadır.
ANIZ YAKMA İLE OLUŞAN ZARARLAR NELERDİR?
Modern tarım tekniğinde anızı yakmak son derecede yanlış bir yöntemdir. Yakma sonucu karşılaşılan zararların çoğunu telafisi mümkün değildir. Bu zararlar;
1 - Anızın yakılması ile topraktaki organik madde yakılarak yok edilmektedir.
Organik maddenin toprağa neler kazandırdığını görürsek, zararının büyüklüğünü daha iyi anlarız.
- Organik maddenin bir ayrışma ürünü olan HUMUS bitkilerin gelişmesi için gerekli olan bitki besin maddelerinin bir kısmının kaynağını oluşturmaktadır.
- Organik madde toprakta yağış sularının emilmesini ve tutulmasını sağlamaktadır.
- Toprakta kümeleşmeyi temin ederek erozyon ile taşınmasını önlemektedir.
- Toprağın iyi havalanmasını sağlamaktadır.
Kısaca organik madde miktarının azalması veya yok edilmesi toprakları daha verimsiz ve erozyona daha hassas duruma getirmektedir.
2- Sap ve Anızların Yakılması ile bitki büyümesini teşvik eden karbon (C) ve azotun (N) kaybı da artmaktadır.
Örneğin 300 kg. sap yandığında 1, 5 kg. saf azot kaybı meydana gelmektedir. Bu miktar 7 kg. şeker gübresine eşdeğer olmaktadır.
3 - Anız yakmanın diğer bir zararı toprak yüzeyinde bulunan mikroorganizmaları öldürmesidir.
Yapılan araştırmalarda; anız yakma ile toprağın 1-3 cm. lik üst katmanında ısının 50 - 75 C dereceye yükselmekte ve mikroorganizmaların % 70’i zarar görmekte ve topraktaki biyolojik aktivite azalmakta ve verim düşmektedir.
4 - Yine yapılan denemelerde anız yakımı ile ilk yılda kök çürüklüğü hastalığında azalma olduğu, ancak ikinci yıl bu hastalığın daha da arttığı görülmüştür.
5 - Anızların yakılmasının en önemli zararlarından birisi de, toprağı su ve rüzgar erozyonuna daha hassas bir duruma getirmesidir. Çünkü anız yağışların şiddetle toprağa düşmesini engeller; yüzey akış hızını azaltır, toprağa sızmasını sağlar. Böylece erozyonu önler.
6 - Anızların yakılmasıyla hayvan yemi olarak kullanılmasından başka, birçok yararı olan sap saman yok edilmektedir.
7 - Anız yangınları sırasında havanın kirlenmesi yanında, yükselen dumanlar zaman zaman karayollarında görüşü azaltmakta, bu durumda trafik kazalarıyla can ve mal kaybına neden olmaktadır.
8 - Anız yangınları komşu tarlalardaki hasat edilmemiş ürünlere, traktörlere, meyve bahçelerine, bunların etrafındaki çitlere, telefon direklerine, civardaki yerleşim yerlerine ve özellikle ormanlara, koruluk ve ağaçlık bölgelere telafisi mümkün olmayan zararlar vermektedir.
9 - Anız yakımı doğal dengeyi de bozmaktadır. Yangınlar sırasında arazide yaşayan pek çok yaban hayvanı (kuş, tavşan, * tilki, çakal, yılan v.s.) yuvalarını terk etmekte veya ölmektedirler.
ANIZ YAKMANIN ÖNÜNE GEÇMEK İÇİN NELER YAPILMALIDIR?
1 - Çiftçilerimizce anız yakmanın gerekçesi olan "daha iyi bir tohum yatağı" hazırlama, modern tarım teknikleri kullanılarak yapılmalıdır.
2 - Hububat hasatları biçerdöverle toprak yüzeyine yakın yapılmalıdır. Hububat başağın hemen altından biçildiğinde anız çok yüksek kalmakta ve mikroorganizmalar tarafından parçalanması, çürüyerek organik maddeye dönüşmesi daha zorlaşmaktadır.
3 - Hasat sonrası parçalanma ve çürümeyi kolaylaştırmak için, sapları parçalayıcı bir alet kullanarak, anız toprağa karıştırılmalıdır.
4 - Anızların daha çabuk parçalanıp ayrışarak organik maddeye dönüşmesini sağlamak amacı ile, kalan sapın yaklaşık % 1'i oranında "Azot dengeleme gübresi" verilmelidir.
5 - Ayrıca yabancı ot ve haşereleri yok etmek için anızın yakılması yerine "ilaçlı mücadele" yapılmalıdır.
6-Anıza direkt ekim yöntemi kullanılarak hem ekim masrafları azaltılır hem de tarla toprağı korunmuş olur.
Modern tarımda anız yakmaya kesinlikle yer yoktur. Tarımda esas toprağın verimliliğini, dayanıklığını sağlamaktır. Hedef sadece önümüzdeki yılın ürünü değil gelecek yılların hatta gelecek asırların ürünü olmalıdır.
Türkiye’nin hububat - nadas tarımı uygulanan yörelerinde anız yakılarak değil, Anıza direkt ekim yöntemi uygulanarak verimi artırmak mümkündür. Böylece Erozyon da azaltılmış olacaktır.
Oldukça yüksek bırakılmış anızları dahi istenilen şekilde parçalayarak yüzey toprağı ile karıştırabilecek tarım aletleri vardır.
Anız yangını görüldüğünde 156 Jandarma, 155 polis imdat, 110 itfaiye ve 177 orman yangını telefonlarına ihbar ederek geleceğimize sahip çıkmalıyız.