Bölgemizde her yıl ortalama 4 milyon tonun üzerinde hububat, 500 bin ton civarında fasulye, mercimek, nohut vs. gibi bakliyat üretilmektedir. Çiftçimiz ürettiği ürünü genellikle tarladan doğrudan TMO' ne veya tüccara satmakta, tohumluk, yemlik, yemeklik, yedek gıda gibi gereksinimleri ve ileride daha iyi olanaklarla değerlendirmek için bir kısım ürünü de kuyularda, nodalarda ve son yıllarda sayısı oldukça artan beton ambarlarda muhafaza etmektedir.
Ambarlanan tahıl ve mamulleri, ambarda çok sayıda ve çeşitte nitelik ve nicelik yönünden büyük kayıplara uğramaktadır. Ambar böcekleri bulundukları besin ortamında beslenerek ürün kaybı, tohumluk değerinin azalması, ekmeklik özelliğinin düşmesi gibi zararlarının yanı sıra artıkları, pislikleri ve salgıladıkları ağ maddesi ile de ürünün kalitesinin düşmesine neden olurlar.
Ambarlanmış tahıl ve mamullerinde zarar yapan böceklerin neden olduğu ürün kaybı ortalama %10 dolaylarında kabul edilmektedir. Bu kaybın değer yönünden yüksek düzeyde ambarlanmış üründe ortaya çıkması ambar zararlılarıyla mücadele etmenin önemini artırmaktadır.
Bölgede Ambarlanmış Tahıl ve Mamullerine Zarar Yapan Böcekler
Bölgemiz ambar ve depolanmış tahıllarda zararlı böcekler genellikle Buğday biti, Kırma biti, Testereli böcek ve Değirmen güvesidir. Bir depo zararlı böcekler için ideal bir üreme yeridir. Burada rahatsız edilmez ve normal olarak tabii düşmanlarından emindirler. Çok çabuk ve hızlı çoğalırlar. Depolama esnasında gözden kaçan bir kaç böceğin bir kaç ay içinde milyonlara ulaşması mümkündür.
Tahıl ambar böcekleri ürüne değişik yollardan bulaşırlar. Kimi zaman böcek ambarda vardır, ürüne ambarda bulaşır. Kimi zaman ürüne tarlada bulaşır ve ambarda zararını sürdürür. Bu nedenle tahıl ambarlanmasında temel ilke, temiz ambara temiz ürün konulması ve ürünün ambarlama süresince bulaşmalardan korunması olmalıdır. Bu amaçla ürün ambara girmeden önce ve girdikten sonra koruyucu ve ilaçlı önlemlerin alınması gereklidir.
Mücadele Yöntemleri
1- Koruyucu önlemler:
Koruyucu önlemlerden amaç, ürünün sağlam bulundurulması, ona istediği ortam sağlamaktır. Böyle bir ortamın sağlanmasıyla ileride doğabilecek bir böcek salgını önlenebilir. Dolayısıyla bazı durumlarda ilaçlı savaşın zorunluluğu da ortadan kalkabilir.
Alınması gereken koruyucu önlemler şunlardır;
a) Yeni ürün ambara alınmadan önce:
1- Ambar eski ürün artılarından temizlenmeli, duvarlardaki yarık ve çatlaklar onarılıp kapatılmalıdır.
2- Böcek girişini önlemek üzere ambarın kapı ve pencereleri tellenmelidir.
3- Ambarın serin, havadar aydınlık ve aktarmaya elverişli olacak şekilde olması sağlanmalıdır.
4- Böceklere konukçuluk yapabilecek gıda maddeleri ambardan çıkarılmalıdır.
b) Yeni ürün ambara alınırken ve alındıktan sonra:
1- Yeni ürün eski ürünle karıştırılmamalı ve aynı ambara konulmamalıdır.
2-Ambara konulan ürün nemli ise güneşlendirilmeli ve kurutulmalıdır.
3- Ürün kırıksız olmalı ve içinde yabancı maddeler bulunmamalıdır.
4- Çuvallı ürünler ızgaralar üzerine, duvarla yarım metrelik aralık bırakacak şekilde istiflenmelidir.
5-Ambarlanmış ürün sık sık kontrol edilmeli, üründe nem ve kızışma olmuş ise aktarma ve havalandırma işlemi yapılmalıdır.
2- İlaçlı Mücadele:
Tahıl ambar böceklerine karşı ambarlarda ilaçlı mücadele üçe ayrılır.
a) Boş ambar ilaçlaması: Yeni ürün ambara alınmadan 15 gün önce ambar temizlenip, kireçlenip badana edildikten sonra uygulanır. Kullanılacak ilaçlar, ambarın çeşidine göre seçilmelidir. Kerpiç, beton gibi su emen satıhlı ambarlarda Malathion %25 WP, Hektion %25 WP 100 m2 satıh için 500 gr, Malathion %20 Em., Hektion %20 Em. 100 m2 satıh için 625 gr, Reldan 2 Em. 100 m2 satıh için 453 gr, Nexion %40 EC 250 cc üzerinden 10-20 litre su ile çinko, tahta gibi su emmeyen satıhlı ambarlarda 100 m2 satıh için Malathion %60 Em., Hektion %60 Em. ilaçları 200 gr. üzerinden 4-8 litre su ile ambarın her tarafı ıslanıncaya kadar motorlu pülverizatörlerle ilaçlama yapılmalıdır.
b) Koruyucu ilaçlama: Temiz mahsul ambara alınırken Hektion Dust %2 veya Malathion %2 toz ilaçlarından biri ile tona 500 gr. ilaç isabet edecek şekilde hububatla iyice karıştırılır ve öyle depolanır.
c) Dolu ambarlarda mücadele: Mahsul ambara alındıktan sonra çeşitli nedenlerle böceklenir. Mahsulü yerinden oynatmadan kesin ve kısa sürede zararlı böceklerin istilasından kurtarılmasının tek çaresi fumigasyon yani gazlama ile mümkündür. Kullanılan ilaçlar; Methyl Boromide, Phost Phostoxin, Detia Gaz EX-B gibi ilaçlardır. Bu ilaçlar hava ile temasa geçince gaz haline geçerler ve böcekleri zehirleyip öldürürler. Bu ilaçlarla yapılan uygulama bir saat içinde bitirilmeli ve gazlama yapılan ambarın kapı ve pencereleri, gaz kaçabilecek delik ve yarıklar iyice kapatılıp, gazlama müddetince 4-6 gün içeriye girilmemelidir.
Bahsettiğimiz gazlama tatbikatı mutlaka bu işten yetişmiş teknik eleman nezaretinde yapılır. Bu maksatla İl Müdürlüğümüzce istekte bulunan çiftçilerimizin ambarları gaz alma suretiyle ilaçlanmaktadır.
Bol ve bereketli mahsul yılı dileğiyle, hoşça kalın.
Facebook'ta Yayınla>