Hububatta ekim
M.Fethi ÖRS
Ziraat Yük. Müh.
Değerli çiftçiler,
Bölgemizde buğday ve arpa genellikle güzlük ve bir miktar da yazlık olarak ekilmektedir. özellikle bölgemiz gibi yıllık yağışı 500-600 mm. nin altındaki yerlerde kışlık ekim yazlıktan en az bir kat fazla verim sağlar.
Çiftçilerimiz arasında söylenen
“Güzlük varlık getirir, yazlık tohum götürür”
“Yazlığı yak, oğluna gösterme” gibi atasözleri bu gerçeği vurgular.
Yapılan araştırmalar yazlık ekimle, kışlıktan alınanın ancak %40’ ına denk verim alındığını göstermiştir.
Ekim zamanını belirleyen faktör nedir?
Ekim zamanını belirleyen faktör çim yatağındaki toprak sıcaklığıdır. Çim yatağındaki toprak sıcaklığı 8-10 derece olduğu zamanda ekim yapılmalıdır. Bu dönemde ekim yapılırsa kök gelişmesi hızlı ve kök tacı derin olur. Bu durum bitkinin soğuğa ve kuraklığa dayanıklılığını artırır.
Ekim mevsiminin (güzlük-yazlık) seçimi neye bağlıdır?
Ekim mevsiminin seçimi, ekilecek çeşidin biyolojisine bağlıdır. Çeşit biyolojik kışlık ise güzlük ekilmek zorundadır. Biyolojik kışlık bir çeşit yazlık ekilirse, vernalize( düşük sıcaklık isteği) olamayacağından generatif döneme geçemez, başak ve dane vermez. Biyolojik yazlık olan bir çeşit ise, kış soğuklarına dayanamayacağından mutlak olarak yazlık ekilir.
Bu iki tipten başka bir de alternatif çeşitler vardır. Bunlar bulundukları bölgede kışlık da, yazlık da ekilebilir ve yeterli miktarda ürün verirler. Böyle çeşitlerin ekimi gerek sonbaharda, gerekse ilkbaharda erken yapılırsa daha fazla verim sağlanır.
İlimizde kışlık ekim zamanı hangi tarihtir?
Yapılan araştırma sonuçlarına göre bölgemiz için en uygun ekim zamanı; iyi hazırlanmış bir tarlaya eylül ayı sonu ile ekim ayı başı en uygun ekim zamanıdır.
Bölgemizde verim güvencesi kışlık ekime bağlıdır. Kasım ayı girmeden tohumların çimlenip, toprak yüzüne çıkmasını sağlayacak bir tarihte ekimin yapılmış olması en uygun olanıdır. Kışa kardeşlenmiş olarak giren bitkilerde kök gelişmesi güçlü, hastalık ve zararlılardan korunma iyi, verimi yüksek ve kaliteli olur. Bu durumdaki bitkiler kış süresince büyümelerini durdurur, durgunluk dönemine girerek kışı da zarar görmeden geçirirler.
Bazı yıllar sonbahar yağışlarının çok gecikmesi tohum yada ekipman bulunamaması gibi nedenlerle güzlük ekim yapılamamış olabilir. Zamanında güzlük ekim yapılmamışsa aralık- şubat süresi içerisinde tarlada toprağın uygun bulunduğu bir zamanda ekim yapılabilir. Ekilen tohum şişerek vernalize olur, ilkbahar başında uygun sıcaklığı bulur bulmaz çimlenir ve bitki toprak yüzüne çıkar.
Ekim derinliği ne olmalıdır?
Kuru tarım yapılan alanlarda hububatta kışlık ekim derinliği en az 4, en fazla 8 cm. olmalıdır. Tohum 4 cm. den daha yüzlek ekilirse alatav zararıyla karşılaşılabilir. Yüzlek ekilen tohum az bir yağışla çimlenir, fakat toprağın üst katı kolayca kuruduğundan çimlenen tohum da köklerini henüz alt kata indirmediğinden bitkicik kuraklıktan ölür.
Alatav tehlikesi olmasa bile, bitkinin kök tacı toprağın yüzeyinde gelişeceğinden bitkinin kışa dayanması azalır. öte yandan yüzlek ekimde karınca ve kuş zararları da artar.
Kışlık ekimde ekim derinliğinin 5-6 cm. civarında olması en uygunudur.
Gübre miktarı ne olmalıdır?
Gübre analiz sonuçlarına göre verilmelidir. Fosforlu gübrenin tamamı ekimde, mümkünse tohumla temas etmeyecek şekilde verilmelidir. Tavsiye edilen azotlu gübrenin üçtebiri ekimle, üçteikisi de kardeşlenme döneminde verilmelidir. Tahlil yapılmadığında kuru bölgeler için dekara 7-8 kg saf fosfor, 8-9 kg civarında saf azot, sulu şartlarda ise 8-9 kg saf fosfor, sulama sayısına göre 16-17 kg’a kadar saf azot önerilmektedir.
Çinko uygulanmalı mıdır?
Bitkinin toprak üstüne çıkışını artırması ve bitkiyi hızlı geliştirmesi nedeniyle ekim sırasında tohuma, toprağa, ot mücadelesi zamanında ise yaprakta çinko uygulaması önerilmektedir.
Bölgemizde hangi çeşitler ekilmelidir?
Kırmızı ekmeklik çeşitler: Gün-91, İkizce-96, Demir-2000, Sönmez-200; suluda: Bezostaya-1, Katea-1, Kınacı, Konya-2002
Beyaz ekmeklik çeşitler: Kıraç-66, Dağdaş-94, Yakar-99, Gerek-79, Bayraktar-2000, Altay-2000, Kırgız 95, Aytın- 98, Suluda: Atay-85, Sultan-95, Çetinel-2000
Makarnalık Çeşitler: Kızıltan-91, Ankara-98, Altın 40/98, Çeşit 1252, Mirzabey 2000, Kunduru 1149
Arpa çeşitleri: Tarm 92, Tokak 157/37, Bülbül 89, Orza-96, Aydanhanım- Cumhuriyet. Sulu: Kral 97, Avcı 2002, Çetin 2000
Facebook'ta Yayınla>